Πώς αναγνωρίζουμε ότι η αντίδρασή μας σε έναν στρεσογόνο παράγοντα έχει εξελιχθεί σε πρόβλημα ψυχικής υγείας; Ακολουθεί ένας συμβουλευτικός οδηγός που εστιάζει σε πέντε σημεία.
Είναι πολύ πιθανό ότι κατά τη διάρκεια της ζωής σας θα βιώσετε κάποια ψυχικά προβλήματα, από τα οποία τα πιο συνηθισμένα είναι η κατάθλιψη και το άγχος. Όμως επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι που υποφέρουν από κάποια ψυχική ασθένεια, συνήθως δεν λαμβάνουν κάποια υποστήριξη ή θεραπεία, πολλά από αυτά τα ψυχικά προβλήματα παραμένουν χωρίς διάγνωση.
Διαχρονικές μελέτες (δηλαδή έρευνες που διεξάγονται με τους ίδιους συμμετέχοντες επί πολλά χρόνια) υποστηρίζουν ότι η εμπειρία μιας διαγνώσιμης ψυχικής ασθένειας σε κάποια φάση της ζωής του ανθρώπου, είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.
Μία μελέτη που εκδόθηκε το 2017, υποστηρίζει ότι πάνω από το 80% των συμμετεχόντων στην μελέτη τους βρέθηκαν να έχουν μια διαγνώσιμη ψυχική ασθένεια από τη στιγμή της γέννησής τους ως τη μέση ηλικία. Το δείγμα της μελέτης ήταν μία αντιπροσωπευτική ομάδα άνω των 1.000 ανθρώπων που μελετήθηκαν για πάνω από 40 χρόνια.
Οπότε, αν οι περισσότεροι από εμάς βιώνουν μία ψυχική ασθένεια κάποια στιγμή στη ζωή τους, γιατί μας είναι τόσο δύσκολο να αναγνωρίσουμε τα σημάδια και τα συμπτώματά της και στη συνέχεια να αναζητήσουμε θεραπεία; Ακολουθούν πέντε λόγοι που οι άνθρωποι μπορεί να είναι απρόθυμοι να αναζητήσουν επαγγελματική βοήθεια:
Διαβάστε σχετικά: Τελικά χρειαζόμαστε όλοι... ψυχοθεραπεία;
1. Το στίγμα της ψυχικής υγείας και ο αντίκτυπός του
Δυστυχώς εξακολουθεί να υφίσταται το στίγμα που σχετίζεται με την διάγνωση μίας ψυχικής ασθένειας. Οπότε είναι κατανοητό ότι δεδομένου αυτού του στίγματος, οι άνθρωποι με προβλήματα ψυχικής υγείας μπορεί να ανησυχούν ότι θα έρθουν αντιμέτωποι με την κριτική των άλλων και θα θεωρηθούν αδύναμοι.
Συνεπώς πολλοί μπορεί να καταλήξουν να κρατούν τις εμπειρίες τους για τον εαυτό τους ή να αρνούνται την ύπαρξη των προβλημάτων τους. Σε κάποιες χώρες υπάρχει μεγαλύτερη προστασία από το νόμο απέναντι στο στίγμα που αφορά στην ψυχική ασθένεια, όπως το νομοσχέδιο Equality Act 2010, που ψηφίστηκε στη Μεγάλη Βρετανία.
Αυτή η νομική προστασία διευκολύνει τους ανθρώπους να μιλήσουν για τα προβλήματα της ψυχικής υγείας τους, ειδικά στον εργασιακό χώρο τους. Επιπλέον, μεγάλες δημόσιες καμπάνιες επιδιώκουν να αμφισβητήσουν το στίγμα της ψυχικής ασθένειας και να αυξήσουν την επίγνωση του αρνητικού του αντίκτυπου, όπως η καμπάνια Time to Change επίσης στη Βρετανία, η οποία από το 2009 στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού.
Άνθρωποι που μίλησαν ανοιχτά για την ψυχική ασθένειά τους, υποστηρίζουν: Αρνούμαι να επιτρέψω ξεπερασμένα στίγματα να με ελέγξουν ή να με σιωπήσουν. Η απόρριψη της ντροπής και η ειλικρίνεια είναι ό, τι καλύτερο έκανα ποτέ.
2. Προβληματισμός ως προς το τι θεωρείται «ήπιο πρόβλημα»
Κάθε άτομο είναι διαφορετικό και μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε αν αυτό που βιώνουμε είναι «φυσιολογικό» ή όχι. Επίσης, οι περισσότεροι από εμάς θα βιώσουμε μία περίοδο ψυχικής ασθένειας κάποια στιγμή στη ζωή μας. Για την πλειοψηφία, θα χαρακτηριστεί ως ένα πρόβλημα ήπιας μορφής. Για παράδειγμα, είναι συνηθισμένα τα προσωρινά χρονικά διαστήματα που αισθανόμαστε πεσμένοι και συχνά αυτό αποτελεί μια φυσιολογική αντίδραση στους στρεσογόνους παράγοντες που μπορεί να βιώσουμε.
Αρκετοί άνθρωποι που ζητούν υποστήριξη από τους φίλους και/ή τα μέλη της οικογένειάς τους, μπορούν να βοηθηθούν και να ξεπεράσουν τις δύσκολες στιγμές. Διάφορες μέθοδοι και παρεμβάσεις αυτοβοήθειας μπορούν επίσης να χρησιμεύσουν για να λάβουμε βοήθεια ώστε να ξεπεράσουμε τις προκλήσεις της ζωής μας.
Αν η πεσμένη διάθεσή σας ή άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας επιμένουν, επηρεάζοντας τον ύπνο σας, τις σχέσεις σας, τη δουλειά και/ή την όρεξή σας, αυτό μπορεί να δείχνει ότι μπορεί να χρειάζεστε επιπλέον βοήθεια, οπότε συνιστάται μία επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο.
3. Πότε το πρόβλημα γίνεται επιβλαβές για την υγεία μας;
Είναι σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίσουμε πότε ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας έχει εξελιχθεί σε επιβλαβές πρόβλημα. Πολλοί άνθρωποι μπορεί να δυσκολεύονται να παρατηρήσουν τον εαυτό τους όταν τα ψυχικά τους προβλήματα γίνονται πιο σοβαρά. Αυτό μπορεί να μας προκαλεί έκπληξη αλλά επειδή ένας άνθρωπος μπορεί να υποφέρει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, τα συμπτώματά του μπορεί αρχικά να μην έχουν κάποιο σοβαρό αντίκτυπο.
Επιπλέον, ακόμη και όταν τα προβλήματα ψυχικής υγείας γίνουν εξουθενωτικά, το άτομο μπορεί να συνεχίσει να αισθάνεται ότι τα προβλήματά του δεν είναι τόσο σοβαρά για να δικαιολογούν την αναζήτηση βοήθειας.
Αν έχετε κάποιες επίμονες ανησυχίες, συναισθήματα δυσφορίας ή τρομακτικές εμπειρίες, μπορεί πραγματικά να βοηθηθείτε αν ζητήσετε υποστήριξη και ενημέρωση. Αυτό μπορεί αρχικά να περιλαμβάνει μία επίσκεψη σε έναν παθολόγο, ο οποίος μπορεί να σας βοηθήσει να αποκτήσετε πρόσβαση σε εξειδικευμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας που χρειαζόμαστε.
4. Εξασφαλίζοντας τη θεραπεία
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι υποστήριξης και παρέμβασης που είναι διαθέσιμες σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας. Αλλά μπορεί να μας είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τι πρέπει να αναζητήσουμε όταν προσπαθούμε να βρούμε βοήθεια. Μπορεί να πελαγώσετε και να νιώσετε εξαντλημένοι για να βρείτε το σωστό είδος υποστήριξης για εσάς.
Χρειάζεστε ψυχοθεραπευτή; Ψυχολόγο; Ψυχίατρο; Είναι τα φάρμακα μια εναλλακτική λύση; Μήπως ο συνδυασμός λήψης φαρμακευτικής αγωγής και θεραπείας αποτελεί την ιδανική παρέμβαση για εσάς; Τι καλύπτεται οικονομικά από το ταμείο σας και τι χρειάζεται να πληρώσετε εσείς οι ίδιοι; Υπάρχουν επίσης οι προκλήσεις που σχετίζονται με το κλείσιμο ενός ραντεβού ή μίας συνεδρίας την ημέρα και σε τοποθεσία που σας εξυπηρετεί.
Διαβάστε σχετικά: Πότε ξέρω ότι χρειάζομαι Ψυχολόγο;
5. Έλλειψη ελπίδας
Η ελπίδα είναι θεμελιώδους σημασίας για όλους τους ανθρώπους, αλλά όταν κάποιος υποφέρει από προβλήματα ψυχικής υγείας, η ελπίδα μπορεί να χάνεται. Μερικές φορές δεν ζητάμε βοήθεια ακόμη και αν αναγνωρίζουμε ότι έχουμε σημαντικά προβλήματα, εν μέρει επειδή αισθανόμαστε τόσο αρνητικά για το μέλλον μας. Η έλλειψη ελπίδας αναφορικά με το μέλλον μας είναι σημάδι ότι χρειαζόμαστε να αναζητήσουμε βοήθεια, όπως από ένα οικογενειακό μέλος, τον παθολόγο μας, έναν έμπιστο φίλο μας ή από ειδικούς ψυχικής υγείας.
Οι περισσότεροι από εμάς θα βιώσουμε ένα επεισόδιο ψυχικής ασθένειας κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Η πρόκληση είναι να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε τα σημάδια και να ζητήσουμε την κατάλληλη βοήθεια όταν τη χρειαστούμε.
Πηγή: The Open University
Έρευνα: Enduring Mental Health: Prevalence and Prediction
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου, Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
