Μία από τις πιο ασφαλείς διαπιστώσεις στην επιστήμη της Ψυχολογίας είναι η πόλωση επιβεβαίωσης . Όταν δηλαδή, έχουμε μια πεποίθηση για ένα αντικείμενο/γεγονός/άτομο στον κόσμο, προσπαθούμε να αναζητήσουμε τις πληροφορίες που θα επιβεβαιώσουν αυτή την πεποίθηση.
Για παράδειγμα, αν συναντήσετε ένα νέο πρόσωπο που πιστεύετε ότι είναι εξωστρεφές, μπορεί να επικεντρωθείτε στην εύρεση πληροφοριών που θα συμφωνούν με αυτή την πεποίθηση (όπως αν τους αρέσει να πηγαίνουν σε μεγάλα πάρτυ ή να κάνουν νέες παρέες) παρά πληροφορίες αντίθετες με αυτή την πεποίθηση (είτε τους αρέσει να μένουν μόνοι τους, είτε προτιμούν να παραμένουν με τον ίδιο στενό κύκλο φίλων).
Μια τέτοια ενδιαφέρουσα έρευνα από τους Kleiman και Ran Hassin, που δημοσιεύθηκε στο “Journal of Personality and Social Psychology”, έδειξε ότι οι άνθρωποι μπορεί να είναι περισσότερο διατεθειμένοι να εξετάσουν και τις δύο πλευρές ενός θέματος, όταν βιώνουν μία σύγκρουση αναφορικά με το στόχο τους.
Οι στόχοι οδηγούν τη συμπεριφορά μας. Ένα πράγμα που καθιστά προβληματική την επίτευξη των στόχων μας είναι ότι μερικές φορές έρχονται σε σύγκρουση. Για παράδειγμα, ένας σπουδαστής που μπορεί να θέλει να μελετήσει για να πάρει ένα καλό βαθμό στις επερχόμενες εξετάσεις, μπορεί επίσης να θέλει να βγεί έξω με φίλους του. Όταν δεν είναι δυνατόν να κάνει και τα δύο, οι στόχοι βρίσκονται σε σύγκρουση .
Οι Kleiman και Hassin υποδεικνύουν ότι όταν οι στόχοι συγκρούονται, οδηγούν τους ανθρώπους σε μια νοοτροπία που τους πιέζει να εξετάσουν και τις δύο μεριές του θέματος, διότι η επίλυση της σύγκρουσης του στόχου απαιτεί οι άνθρωποι να εξετάσουν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία των ευκαιριών που παρουσιάζονται μπροστά τους. Είναι ενδιαφέρον επίσης, το ότι οι στόχοι μπορεί να έρχονται σε σύγκρουση, όταν οι άνθρωποι δεν έχουν συνειδητή επίγνωση της σύγκρουσης.
Για να εξεταστεί αυτή η προοπτική, οι συμμετέχοντες στην έρευνα μπήκαν στο εργαστήριο για να πάρουν μέρος δύο άσχετες μεταξύ τους μελέτες, όπως τους έλεγαν οι ερευνητές. Πρώτα έκαναν ένα λεξιλογικό τεστ απόφασης. Σε αυτό το τεστ, έβλεπαν χορδές από γράμματα και θα έπρεπε να απαντήσουν αν μπορούν οι χορδές αυτές να σχηματίσουν μία λέξη. Αν έβλεπαν τη λέξη BROGI έπρεπε να απαντήσουν ότι δεν ήταν λέξη. Αν έβλεπαν τη λέξη PARTY, θα έπρεπε να απαντήσουν ότι είναι λέξη. Το ένα γκρουπ είδε λέξεις που αναφέρονταν σε ακαδημαϊκούς στόχους (όπως CLASS και STUDY) και σε κοινωνικό στόχο (όπως PARTY και MOVIE). Αυτή η συνθήκη δημιούργησε μία ασυνείδητη σύγκρουση στόχων. Ένα δεύτερο γκρουπ είδε λέξεις όπου δεν ήταν συνεπείς με κανέναν στόχο.
Μετά από αυτό το λεξιλογικό τεστ απόφασης, ειπώθηκε στους συμμετέχοντες ότι θα μπορούσαν να ρωτήσουν μία σειρά από ερωτήσεις σε κάποιον για να βρουν αν ήταν εξωστρεφής. Τους δόθηκε μία λίστα με 25 πιθανές ερωτήσεις και κλήθηκαν να διαλέξουν 12. Δέκα από τις ερωτήσεις αφορούσαν πληροφορίες που μπορούσαν να επιβεβαιώσουν ότι το άτομο ήταν εξωστρεφές. Δέκα αφορούσαν πληροφορίες που υποδείκνυαν ότι το άτομο ήταν εσωστρεφές και οι υπόλοιπες ερωτήσεις δεν ήταν σχετικές με την εξωστρέφεια.
Οι άνθρωποι που αποτελούσαν το δείγμα ελέγχου, επέλεξαν πολλές περισσότερες ερωτήσεις που αφορούσαν την εξωστρέφεια από την εσωστρέφεια. Οι άνθρωποι που τους δόθηκε η σύγκρουση στόχου, ρώτησαν περίπου το ίδιο αριθμό ερωτήσεων για την εξωστρέφεια και την εσωστρέφεια. Το αποτέλεσμα αυτό υποδεικνύει ότι άνθρωποι που σε μία χρονική περίοδο, είναι προσανατολισμένοι σε μία σύγκρουση στόχου δεν είχαν επηρεαστεί από την πόλωση επιβεβαίωσης τόσο δυνατά όσο εκείνοι που δεν τους είχε δοθεί η σύγκρουση στόχου.
Μια δεύτερη μελέτη, εστίασε στους ανθρώπους με τις λέξεις που ήταν περισσότερο αντίθετες μεταξύ τους παρά σαν απλοί στόχοι που συγκρούονταν και βρήκε ότι ακόμα και οι αντίθετες λέξεις μειώνουν την πόλωση επιβεβαίωσης. Μια τρίτη μελέτη βρήκε ότι όταν οι άνθρωποι ήταν εστιασμένοι σε δύο άσχετους μεταξύ τους στόχους που δεν συγκρούονταν απευθείας, παρουσίαζαν ακόμα μικρότερη πόλωση επιβεβαίωσης. Κάθε μία από αυτές τις μελέτες αναπαρήγαγε το εύρημα ότι η σύγκρουση στόχων μειώνει την πόλωση επιβεβαίωσης.
Βάζοντας αυτά τα αποτελέσματα μαζί, διακρίνεται ότι το κινητήριο σύστημα επηρεάζει ταυτόχρονα τις σκέψεις και τις πράξεις. Σαφώς, έχοντας ένα στόχο, σε ωθεί να ενεργήσεις με τρόπους που είναι συνεπείς με τους στόχους. Ένας ενεργός στόχος άλλωστε ωθεί τους ανθρώπους να σκεφτούν πληροφορίες που σχετίζονται με αυτόν. Αλλά όταν οι στόχοι είναι ανταγωνιστικοί, αυτό ωθεί τους ανθρώπους να σκεφτούν με τρόπους που θα τους βοηθήσουν να επιλύσουν τις συγκρούσεις. Μειώνοντας την πόλωση επιβεβαίωσης, είναι ένας τρόπος προς την επίλυση αυτών των συγκρούσεων.
Πηγή: scientificamerican.com
