Οι άνθρωποι που είναι ανίκανοι να ζητήσουν συγγνώμη είναι απλά πεισματάρηδες; Ή υπάρχει κάτι στην ψυχολογία τους που τους εμποδίζει να μπορούν να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεών τους και να ζητήσουν απλώς συγγνώμη;
Για να είμαστε ξεκάθαροι, ακόμη και οι πιο ευσυνείδητοι ανάμεσά μας, αποτυγχάνουν κατά καιρούς να ζητήσουν συγγνώμη. Όταν συμβαίνει αυτό, συνήθως γίνεται για έναν από τους δύο εξής λόγους: Α) Δεν νοιαζόμαστε αρκετά για το άλλο άτομο ή τη σχέση ώστε να αναλάβουμε το συναισθηματικό βάρος για να παραδεχτούμε το λάθος μας και να ζητήσουμε συγγνώμη γι' αυτό, ή Β) πιστεύουμε ότι η συγγνώμη μας δεν θα έχει σημασία.
Για παράδειγμα, ας πούμε ότι ξεσπάσατε σε έναν συνάδελφο που σας διέκοψε ενώ τρέχατε να προλάβετε μια προθεσμία. Αν πιστεύετε ότι ο συνάδελφος κρατάει ήδη κακία εναντίον σας για ένα προηγούμενο περιστατικό, μπορεί να παραλείψετε να ζητήσετε συγγνώμη, αφού πιστεύετε ότι δεν θα βοηθήσει πραγματικά τη σχέση σας μαζί του.
Αλλά τι γίνεται με τους ανθρώπους που δεν μπορούν ποτέ να παραδεχτούν ότι έκαναν λάθος, όποια κι αν είναι η περίσταση; Τι τους κάνει ανίκανους να ζητήσουν συγγνώμη ακόμα και όταν προφανώς έχουν κάνει λάθος; Για αυτούς τους ανθρώπους, το να παραδεχτούν το λάθος και να ζητήσουν συγγνώμη είναι πολύ απειλητικό, από ψυχολογικής άποψης. Η έκφραση συγγνώμης υπονοεί ότι έχουν βλάψει με κάποιο τρόπο ένα άλλο άτομο, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει αισθήματα ντροπής.
Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να ζητήσουν συγγνώμη, συχνά έχουν τόσο βαθιά αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης που ο εύθραυστος εγωισμός τους δεν μπορεί να απορροφήσει το πλήγμα της παραδοχής ότι έκαναν λάθος.
Έτσι, οι αμυντικοί τους μηχανισμοί τίθενται σε λειτουργία -ενίοτε ασυνείδητα- και μπορεί να εξωτερικεύσουν κάθε ευθύνη και να αμφισβητήσουν ακόμη και βασικά γεγονότα για να αποτρέψουν την απειλή ότι θα πρέπει να μειώσουν τον εαυτό τους προσφέροντας μια συγγνώμη. Όταν διπλασιάζουν το λάθος τους κατηγορώντας τις περιστάσεις, αρνούμενοι τα γεγονότα ή επιτιθέμενοι στο άλλο άτομο που εμπλέκεται, μπορούν να κάνουν τον εαυτό τους να αισθάνεται δυνατός.
Δυστυχώς, πολλοί από εμάς ερμηνεύουν λανθασμένα την αμυντική συμπεριφορά αυτών των ανθρώπων που οφείλεται στην ευθραυστότητα ως ένδειξη ψυχολογικής δύναμης. Αυτό συμβαίνει επειδή εξωτερικά εμφανίζονται ως σκληρά άτομα που αρνούνται να υποχωρήσουν. Αλλά δεν το κάνουν αυτό επειδή είναι δυνατοί – το κάνουν επειδή είναι αδύναμοι.
Από ψυχολογική άποψη, το να παραδεχτούμε ότι κάνουμε λάθος είναι συναισθηματικά άβολο και επώδυνο για την αίσθηση του εαυτού μας. Για να αναλάβουμε την ευθύνη και να ζητήσουμε συγγνώμη, η αυτοεκτίμησή μας πρέπει να είναι αρκετά ισχυρή ώστε να μπορέσουμε να απορροφήσουμε αυτή τη δυσφορία. Πράγματι, αν η αυτοεκτίμησή μας είναι υψηλότερη και σταθερή, μπορούμε να ανεχτούμε το προσωρινό χτύπημα που συνεπάγεται μια τέτοια παραδοχή - χωρίς να καταρρεύσουν τα τείχη γύρω από το εγώ μας.
Αν η αυτοεκτίμησή μας είναι φαινομενικά υψηλή αλλά στην πραγματικότητα εύθραυστη, αυτό το χτύπημα μπορεί να διαπεράσει τα αμυντικά μας τείχη και να καταφέρει ένα άμεσο πλήγμα στο εγώ μας.
Ο ψυχολογικός κανόνας είναι ότι όσο πιο άκαμπτοι είναι οι αμυντικοί μηχανισμοί κάποιου, τόσο πιο εύθραυστο είναι το εγώ που προστατεύουν.
Το λάθος που συχνά κάνουμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με κάποιον που είναι συνήθως ανίκανος να ζητήσει συγγνώμη, είναι να εκνευριστούμε (για καλό λόγο, φυσικά) και να προσπαθήσουμε να κερδίσουμε τη διαφωνία μας μαζί του (επειδή έχουμε δίκιο!). Αλλά η θλιβερή και απογοητευτική πραγματικότητα είναι ότι δεν μπορούμε ποτέ να κερδίσουμε. Ακόμα κι αν αποδείξουμε ότι έκαναν λάθος με τρανταχτά, αδιαμφισβήτητα γεγονότα, εκείνοι είτε θα τα αρνηθούν είτε θα στραφούν σε μια προσωπική επίθεση λέγοντας κάτι σαν «Γιατί πάντα κάνεις τα πράγματα δύσκολα και δυσάρεστα;!».
Σε αυτές τις καταστάσεις, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να διατυπώνουμε τα επιχειρήματά μας όσο πιο ήρεμα και πειστικά μπορούμε και στη συνέχεια να αποχωρούμε από τη διαφωνία όταν αυτή καθίσταται αντιπαραγωγική - όπως όταν αμφισβητούν τα γεγονότα, επινοούν δικαιολογίες ή στρέφονται σε μικροπρεπείς παρατηρήσεις. Μόλις ηρεμήσουν και σταματήσουν να αισθάνονται ότι τους επιτίθενται, μπορούμε να αναζητήσουμε σημάδια μεταμέλειας.
Είναι ιδιαίτερα ευγενικοί ή επιμελείς απέναντί μας; Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο προσπαθούν ασυνείδητα να διορθώσουν τη σχέση μαζί μας με τρόπους που δεν απειλούν την αίσθηση του εαυτού τους. Κάνοντας αυτό το επιπλέον βήμα μετά το λάθος τους, μπορούν να νιώσουν καλά για τον εαυτό τους και όχι άσχημα.
Διαβάστε σχετικά: Μια συγγνώμη που προσφέρεται ολόψυχα δείχνει ότι δίνουμε αξία στη σχέση
Τι μπορείτε να κάνετε για αυτούς που δεν ζητούν ποτέ συγγνώμη, στη δική σας ζωή; Ειδικά αν είναι μέλη της οικογένειάς σας, συνάδελφοι ή φίλοι;
Αν δεν είναι άνθρωποι με τους οποίους συναναστρέφεστε τακτικά, μπορείτε να σκεφτείτε να ελαχιστοποιήσετε την επαφή μαζί τους. Αν όμως πρόκειται για στενούς δεσμούς, μπορείτε να προσπαθήσετε να συμφιλιωθείτε μαζί τους.
Ο καλύτερος τρόπος για να το κάνετε αυτό είναι να αποδεχτείτε τη συμπεριφορά τους -όσο ενοχλητική κι αν είναι- και να συνειδητοποιήσετε ότι απλώς είναι ψυχολογικά ανίκανοι να ζητήσουν συγγνώμη. Επιπλέον, δεν πρόκειται να αλλάξουν. Η εξάσκηση της αποδοχής μπορεί να σας βοηθήσει να απεμπλακείτε από τις διαφωνίες μαζί τους και να περιορίσετε τα συναισθήματα απογοήτευσης, θυμού και τραύματος.
Στη συνέχεια, αν είναι στενός σας ο σύνδεσμος σας, μπορείτε να αξιοποιήσετε την ενσυναίσθηση και τη συμπόνια σας. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι κάτω από το πεισματάρικο εξωτερικό τους, είναι απίστευτα ευάλωτοι.
Η ουσία είναι η εξής:
Όλοι μας έχουμε στιγμές που αρνούμαστε να παραδεχτούμε ότι κάνουμε λάθος. Αλλά όταν κάποιος δεν αναλαμβάνει ποτέ την ευθύνη και είναι συνήθως ανίκανος να ζητήσει συγγνώμη, είναι ένα σημάδι ότι είναι ένα άτομο με εύθραυστο εγωισμό και χαμηλή αίσθηση εαυτού.
Απόδοση - Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
