Το να σταθούμε θετικά απέναντι στην ηλικία μας φαίνεται πως μόνο θετικά μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωή μας. Η υιοθέτηση μιας θετικής στάσης σημαίνει αλλαγές στον τρόπο που σκεφτόμαστε για τη ζωή μας αλλά και στον τρόπο με τον οποίο ζούμε.
Τι απόψεις συντηρούμε άραγε για το πέρασμα των χρόνων και την σταδιακή μετάβαση μας από την μέση ηλικία στο γήρας; Η τρίτη ηλικία δεν φαντάζει ίσως για την καλύτερη ηλικιακή περίοδο της ζωής μας. Συνήθως οι απόψεις μας για τι συμβαίνει ή θα συμβεί στη ζωή μας όταν φτάσουμε στα γηρατειά δεν είναι θετικά φορτισμένες. Το πέρασμα του χρόνου φέρνει συνήθως μαζί του εξασθένιση των δυνάμεων, σωματικών και νοητικών, αλλαγές στον τρόπο ζωής, προβλήματα υγείας κτλ. Έννοιες όπως μοναξιά, εξασθένιση, αρρώστια, δυσκολίες είναι συνυφασμένες με την πορεία προς το γήρας.
Οι εικόνες των δικών μας παππούδων και γιαγιάδων από την άλλη μεριά ή και των ηλικιωμένων του περίγυρου μας μπορεί να έχουν επηρεάσει και θετικά αυτές τις απόψεις. Στενές, βαθιές και ζεστές σχέσεις με τους μεγαλύτερους σε ηλικία συγγενείς μας μπορεί να τους έχουν εδραιώσει στα μάτια μας ως προστατευτικές και στοργικές φιγούρες, αφοσιωμένες στη φροντίδα της οικογένειας αλλά και ως πηγή δύναμης και σοφίας.
Έχοντας ξεκινήσει να διανύω την 5 δεκαετία της ζωής μου, αντιλαμβάνομαι, όπως και πολλοί συνομήλικοι μου ίσως, ότι το γήρας είναι μια κατάσταση που πλησιάζει με πολύ πιο γοργούς ρυθμούς από ότι περίμενα. Ίσως γιατί είχαμε μείνει στην ενήλικη νεαρή εικόνα του εαυτού μας, ίσως γιατί και ο σύγχρονος τρόπος ζωής προωθεί και ευνοεί την νεανική όψη και η εικόνα μας δεν αλλάζει σημαντικά παρά το πέρασμα των χρόνων. Όταν περνάμε όμως το κατώφλι των σαράντα, αν και απέχουμε αρκετά χρόνια από το γήρας, δεν παύει να είναι μπροστά μας.
Διαβάστε σχετικά: Η τρίτη ηλικία μέσα από τα μάτια μίας ψυχοθεραπεύτριας
Γράφω αυτό το άρθρο γιατί εμπνέομαι από ανθρώπους που τόλμησαν να δημιουργήσουν σε μεγάλη ηλικία και να αποδείξουν ότι τα δημιουργικά χρόνια της ζωής μας είναι εκεί που αποφασίζει να δημιουργήσει ο καθένας μας. Αλλά και από καθημερινούς ανθρώπους που επιλέγουν να φροντίζουν τον εαυτό τους, την υγεία τους, ψυχική και σωματική και τολμούν να επιλέγουν αυτά που τους κάνουν χαρούμενους έναντι αυτών που υπαγορεύει κοινωνικά η «προχωρημένη» ηλικία τους.
Τα ενθαρρυντικά δεδομένα είναι ωστόσο πως έναν αυξανόμενος αριθμός ερευνών την τελευταία εικοσαετία αποδεικνύει περίτρανα πως το πώς σκεφτόμαστε και το τί νιώθουμε αντίστοιχα για το γήρας επηρεάζει σημαντικά τη ζωή μας.
Η Becca Levy, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Yale έχει ηγηθεί μιας σειράς ερευνών γύρω από την επίδραση που έχει η στάση απέναντι στο γήρας στην ζωή των ηλικιωμένων ανθρώπων. Έρευνα του Πανεπιστημίου του Yale (Levy, Slade, Kunkel & Kasl, 2002) υποστηρίζει πως ηλικιωμένοι με πιο θετική στάση απέναντι στο γήρας- η οποία μετρήθηκε πριν 23 χρόνια – έζησαν 7,5 χρόνια παραπάνω από ηλικιωμένους με λιγότερο θετική στάση απέναντι στο γήρας. Τα αποτελέσματα αυτά ίσχυσαν ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, μοναχικότητας και επιπέδου υγείας ενώ επηρεάστηκαν εν μέρει από τη θέληση για ζωή.
Τα δεδομένα αυτά είναι σίγουρα εντυπωσιακά καθώς υποδεικνύουν πως η θετική στάση απέναντι στη ζωή μπορεί να έχει επίπτωση και στη μακροζωία. Σε αντιστοιχία με αυτά τα ευρήματα έρευνα των Levy, Slade, Murphy & McGill το 2012 υποστηρίζει πως ηλικιωμένοι με θετική στάση απέναντι στο γήρας είχαν 44% περισσότερες πιθανότητες να αναρρώσουν από σοβαρή αναπηρία, από ότι ηλικιωμένοι με αρνητική στάση απέναντι στο γήρας.
Τα θετικά δεδομένα ωστόσο δεν σταματούν εδώ, συμμετέχοντες σε έρευνα (Levy, Pilver, Chung & Slade, 2014) ηλικίας από 61 ως 99 ετών, αφού εκπαιδεύτηκαν σε θετική στάση απέναντι στο γήρας για αρκετές εβδομάδες, άρχισαν να νιώθουν πιο θετικά για τη δική τους αυτοεικόνα όσον αφορά την ηλικία τους και αυτό είχε ως συνέπεια την βελτίωση σε σημαντικό βαθμό της φυσικής τους λειτουργικότητας. Ακόμα πιο ενδιαφέρον εύρημα ωστόσο είναι το γεγονός ότι η βελτίωση αυτή υφίστατο ακόμα και όταν τα μηνύματα για τη θετική στάση δόθηκαν στους συμμετέχοντες υποσυνείδητα!
Διαβάστε σχετικά: Mπορούν οι αρνητικές σκέψεις να σας κάνουν να γερνάτε γρηγορότερα;
Το να σταθούμε θετικά απέναντι στην ηλικία μας φαίνεται πως μόνο θετικά μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωή μας. Η υιοθέτηση μιας θετικής στάσης σημαίνει αλλαγές στον τρόπο που σκεφτόμαστε για τη ζωή μας αλλά και στον τρόπο με τον οποίο ζούμε. Ακολουθούν κάποιες μικρές συμβουλές για καλύτερη ποιότητα ζωής όσο περνούν τα χρόνια:
1. Αναγνωρίστε τα θετικά που υπάρχουν σε κάθε ηλικία. Μην παρασύρεστε από στερεοτυπικές εικόνες ανθρώπων τρίτης ηλικίας που ίσχυαν για άλλες εποχές. Η πρόοδος τόσο της επιστήμης αλλά και οι σύγχρονες γνώσεις για έναν υγιεινό τρόπο ζωής δίνουν πλέον άλλες δυνατότητες σε όλες τις ηλικίες
2. Επιλέξτε δραστηριότητες που βελτιώνουν τη διάθεση σας και σας κάνουν να νιώθετε καλά με τον εαυτό σας και τη ζωή σας. Προσπαθήστε να ξεφύγετε από παθητικές και άνευ ουσίας ενασχολήσεις οι οποίες απλά βοηθάνε να περάσει η ώρα σας. Συνδεθείτε με αυτά που σας ενδιαφέρουν πραγματικά και μην προδικάζετε αρνητικά τα πράγματα στη ζωή σας
3. Φροντίστε την υγεία σας. Το ότι η ηλικίας σας σηματοδοτεί την είσοδο σας στην τρίτη ηλικία δεν σημαίνει πως πρέπει να αποδέχεστε και τα προβλήματα υγείας ως δεδομένα. Φροντίστε την υγεία σας με κάθε τρόπο: σωστή διατροφή, άσκηση, ξεκούρασε και σωστή φαρμακευτική αγωγή όταν χρειάζεται.
4. Βάλτε τη γυμναστική στη ζωή σας. Η σωματική άσκηση είναι γνωστό ότι έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία, τόσο την σωματική όσο και την ψυχική. Μάλιστα βρέθηκε ότι η σωματική άσκηση σε γυναίκες άνω των 70 ετών είχε σημαντική επίδραση στις απόψεις τους για το γήρας μειώνοντας την δυσαρέσκεια τους (Klusmann, Evers, Schwarzer & Heuser, 2012).
5. Μειώστε παθητικές ενασχολήσεις όπως το να βλέπετε πολύ τηλεόραση. Έρευνα του 2005 (Donlon, Ashman & Levy, 2005) έδειξε ότι όσο περισσότερο βλέπει κάποιος τηλεόραση τόσο πιθανότερο είναι να έχει αρνητική άποψη για το γήρας.
6. Τέλος, επιλέξτε να συναναστρέφεστε με ανθρώπους που έχουν θετική στάση απέναντι στη ζωή αλλά και απέναντι στην τρίτη ηλικία. Η διάθεση των ανθρώπων γύρω μας είναι μεταδοτική. Είναι πιο εύκολο να είμαστε θετικοί όταν περιστοιχιζόμαστε από ανθρώπους με θετική και αισιόδοξη στάση στα πράγματα.
Βιβλιογραφία
- Donlon, M. M., Ashman, O. & Levy, B.R (2005). Re‐Vision of Older Television Characters: A Stereotype‐Awareness Intervention. Journal of Social Issues. 61(2):307 – 319
- Klusmann, V., Evers, A., Schwarzer, R. & Heuser, I. (2012). Views on aging and emotional benefits of physical activity: Effects of an exercise intervention in older women. Psychology of Spots and Exercise. 13 (2012) 236e242
- Levy, B. R., Pilver, C., Chung, P.H. & Slade, M. D. (2014). Subliminal Strengthening: Improving older individuals’ physical function over time with an implicit –age –stereotype intervention. A.P.S. 1-9
- Levy, B. R., Slade, M.D., Murphy, T. E. & Gill, T.M. (2012). Association between positive age stereotypes and recovery from disability in older persons. JAMA. November 21; 308(19): 1972–1973
- Levy, B. R., Slade, M.D., Kunkel, S.R. & Kasl, S.V. (2002). Longevity increased by positive self-perceptions of aging. Journal of Personality and Social Psychology. Vol. 83, No. 2, 261–270
