Αρκετοί ίσως, θεωρούν την κρίση σήμερα ως ένα αποκλειστικά πολιτικό-κοινωνικό και οικονομικό γεγονός. Ίσως όμως, αθετούμε κάποιες ευθύνες ως υποκείμενα, όταν μένουμε να κατηγορούμε μια πραγματικότητα, όταν δεν προσπαθούμε να την αλλάξουμε αναλαμβάνοντας δράση.
Στην εποχή μας, ακούμε διεθνώς, εκφράσεις όπως: «Τι θα γίνει με το μέλλον μου/της χώρας; Που βαδίζουμε;» Οι αναταραχές στο περιβάλλον και οι κοινωνικές ανακατατάξεις, συχνά, επηρεάζουν την ψυχική υγεία, τη συναισθηματική κατάσταση των υποκειμένων. Πράγματι, πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την έκβαση των γεγονότων, που δεν είναι μονοδιάστατοι. Εντασσόμαστε σε μια κοινωνία, υπακούοντας σε συστήματα και λόγους. Οι συγκυρίες εμπεριέχουν πολλούς- και πάνω από όλα τη συνδιαλλαγή μας με τους άλλους.
Η όλο και μεγαλύτερη έμφαση σε κάτι που τελικά, είναι απρόβλεπτο, προκαλεί όλο και περισσότερη πίεση. Λειτουργεί ως ψυχοπιεστικός παράγοντας, στο βαθμό που κανείς ανησυχεί για το τι πρόκειται να του συμβεί ή τι μπορεί ο ίδιος να κάνει, το οποίο όμως όπως το παρουσιάζει, αδυνατεί να το ελέγξει. Αυτή η στάση αδυναμίας, η αίσθηση απειλής, είναι που προκαλεί την αύξηση του άγχους. Αρκετοί ίσως, θεωρούν την κρίση σήμερα ως ένα αποκλειστικά πολιτικό-κοινωνικό και οικονομικό γεγονός. Ίσως όμως, αθετούμε κάποιες ευθύνες ως υποκείμενα, όταν μένουμε να κατηγορούμε μια πραγματικότητα, όταν δεν προσπαθούμε να την αλλάξουμε αναλαμβάνοντας δράση. Η δράση, δεν είναι βέβαια κάτι το εύκολο. Απαιτεί ρίσκο και ευθύνη, την οποία πολλοί δεν αναλαμβάνουν. Έτσι συχνά, αφήνουν την ευθύνη στην δικαιοδοσία άλλων.
Είναι πολύ εύκολη και ταυτόχρονα δύσκολη η παθητική θέση. Κανείς μένει να απολαμβάνει τον πόνο του καθότι νιώθει ανήμπορος να αντιδράσει αλλά και αφήνεται σε μια παιδική θέση και στάση. Και πράγματι. Έτσι αθετεί πιο εύκολα κανόνες γιατί δεν δίνει νόημα στη συνέπεια, εφόσον υπάρχει εκ προοιμίου αρνητική έκβαση της κατάστασης. Οι αυτοεκπληρούμενες όμως προφητείες, δεν παρουσιάζουν συχνά αυτό που επιθυμείται να συμβεί. Είναι τιμωρητικές και μακριά από τις πραγματικές επιθυμίες και τα όνειρα.
Το πώς βλέπει κανείς μάλιστα τα όσα συμβαίνουν, επηρεάζει και την έκβαση της κατάστασης. Καμία ιδεολογία δεν είναι επί της ουσίας παγιωμένη, καθώς κάθε υποκείμενο είναι διαφορετικό και αντιδρά μοναδικά ανά τόπο και χρόνο. Υπάρχουν εναλλακτικές δυνατότητες. Αρκεί να ορίσει κανείς το τι επιθυμεί. Στο σύγχρονο κόσμο, οι μελέτες και τα στατιστικά στοιχεία για το μέλλον μιας χώρας (που συχνά κρίνεται μόνο μέσω οικονομικών δεικτών), θεωρούνται δεδομένα για την προοικονομία του μέλλοντος. Στην απόλυτη πίστη όμως κανείς, αναιρεί το αβέβαιο του μέλλοντος και το πιο σημαντικό, την προσπάθειά του να πειραματιστεί και να παρατηρήσει για να απορρίψει αυτό που του προέβαλαν οι άλλοι.
Η αποδοχή της ενδεχομενικότητας, απαιτεί την αποδοχή της πιθανότητας. Την αποδοχή του γεγονότος ότι η προσωπική, κοινωνική και η επιστημονική πρόοδος, δεν ακολουθεί πάντα την ίδια πορεία ή και μπορεί να αποτύχει εντελώς το στόχο της. Το Εγώ δεν είναι ένα αυτόνομο ψυχικό τμήμα, αλλά εξαρτημένο. Δεν μπορεί λοιπόν να είναι μαριονέτα παρά φέρει ένα σύμπτωμα. Το σύμπτωμα, που συνδέεται με τη Γλώσσα. Το υποκείμενο παραγνωρίζει, διχάζεται μέσα από το λόγο του. Το ενδεχόμενο και το αβέβαιο λοιπόν, ως παράγοντες έκπληξης, μπορεί να φοβίζουν αλλά αναδεικνύουν τη φύση του υποκειμένου. Το υποκείμενο σημαδεύεται από το λόγο του μέσω του λόγου του άλλου και από εκεί ξεκινά η αλλοτρίωση. Το νόημα δεν είναι ποτέ μονοδιάστατο, υπάρχει ενδεχομενικότητα σε αυτό. Η θεσμοθετημένη αλήθεια άλλωστε, συνήθως, εξυπηρετεί κάποιο σκοπό αλλότριο. Πάντως, δεν βοηθά κάποιον να ξεφύγει από την αιτιότητα και να οδεύσει προς το άγνωστο και τη δημιουργία.
Τέλος, το ανικανοποίητο της επιθυμίας, είναι το αντικείμενο που συμβολίζει το αντικείμενο που δεν μπορεί ποτέ να αποκτηθεί. Είναι αυτό, στο οποίο τείνει η επιθυμία. Τελικά συνειδητοποιεί κανείς, πως δεν μπορεί να τα κατέχει όλα ή όποτε τα θέλει. Στη ζωή λοιπόν, υπάρχει και το αίνιγμα, το ακατανόητο και το απροσπέλαστο πραγματικό. Αν αποδεχθεί κανείς τη θεμελιώδη αυτή έλλειψη, ίσως πάψει να αγχώνεται τόσο ή προσπαθήσει να βρει πιο ενεργά, αυτό που ο ίδιος επιθυμεί.
Συγγραφέας: Χρύσα Καριεντίδου
