PsychologyNow Team

Το doomscrolling για την Ουκρανία μπορεί να βλάψει τις γνωστικές σας ικανότητες και τη διάθεσή σας. Τι μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό;

Το doomscrolling για την Ουκρανία μπορεί να βλάψει τις γνωστικές σας ικανότητες και τη διάθεσή σας. Τι μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό;

PsychologyNow Team
άνδρας κάνει doomscrolling για την Ουκρανία
Image credit: Alicia Christin Gerald / unsplash.com

Όταν επικεντρώνουμε υπερβολικά την προσοχή μας σε απειλητικά πράγματα, όπως να τσεκάρουμε μανιωδώς τις πιο τελευταίες τραγικές ειδήσεις, απειλούμε ουσιαστικά την ευημερία μας.


Για μερικούς, ίσως να φαίνεται πως δεν υπάρχει καμία καλή είδηση πια. Αυτό φυσικά δεν είναι αλήθεια, αλλά όταν κάνουμε doomscrolling – ξοδεύουμε δηλαδή ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μας μπροστά στην οθόνη αφιερωμένοι στο να διαβάζουμε αρνητικές ειδήσεις – μπορεί να παγιδευτούμε στην σκέψη πως τελικά είναι αλήθεια.

Το doomscrolling μπορεί να προάγει συναισθήματα άγχους και κατάθλιψης. Για παράδειγμα, σκεφτείτε πόσο λυπημένοι και εξουθενωμένοι μπορεί να νιώσετε παρακολουθώντας μια δραματική ταινία με τραγικά γεγονότα και θλιμμένη μουσική στο παρασκήνιο. Αντίθετα, αν βλέπετε μια αστεία ταινία ή ρομαντική κωμωδία με ζωηρή μουσική, μπορεί να νιώθετε αισιόδοξοι και γεμάτοι ενέργεια. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας δύο ψυχολογικών φαινομένων: της «επαγωγής διάθεσης» (μια παρέμβαση που μπορεί να αλλάξει τη διάθεσή μας) και της ενσυναίσθησης.

Η σεροτονίνη είναι μια σημαντική ουσία του εγκεφάλου για την ρύθμιση της διάθεσης, και μπορεί να πέσει όταν είμαστε χρόνια στρεσαρισμένοι ή λυπημένοι από κακά νέα για εκτεταμένες χρονικές περιόδους. Οι μελέτες δείχνουν ότι είναι ακόμα δυνατόν να επιδεινωθούν οι επιπτώσεις της μείωσης της σεροτονίνης στους υγιείς ανθρώπους μέσω της επαγωγής της διάθεσης με το παίξιμο λυπητερής μουσικής. Φαρμακευτικές θεραπείες που αυξάνουν τη σεροτονίνη χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κατάθλιψης και του άγχους.

Η ενσυναίσθηση είναι ένα καλό χαρακτηριστικό που μας βοηθά να ζούμε επιτυχώς με τους άλλους και προάγει μια ακμάζουσα κοινωνία. Παρόλα αυτά, η υπερβολική ενσυναίσθηση, κατά την παρακολούθηση τραγικών γεγονότων στον κόσμο στις ειδήσεις, μπορεί να οδηγήσει στο να συλλογιζόμαστε κάνοντας χρήση αρνητικών σκέψεων, οι οποίες έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία και ευημερία. Η διαρκείς αρνητικές σκέψεις μπορεί να οδηγήσουν στην κατάθλιψη ή το άγχος.

Τέτοιες συνθήκες μπορούν με το πέρασμα του χρόνου να έχουν τεράστιες επιπτώσεις στο μυαλό μας, οδηγώντας σε πραγματικές βλάβες των γνωστικών μας ικανοτήτων όπως μειωμένη προσοχή ή προβλήματα μνήμης και λογικής σκέψης.

Άλλωστε, αν οι αρνητικές πληροφορίες εισβάλλουν και καταλάβουν την προσοχή μας και τη μνήμη, θα αντλήσουν γνωστική ενέργεια που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για άλλα πράγματα. Και όταν απορροφούμε συνεχώς αρνητικές ειδήσεις και καταγράφουμε αρνητικές αναμνήσεις, νιώθουμε ακόμα πιο κάτω – δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.

Όσο περισσότερο παραμένουμε κολλημένοι σε μια χαμηλή διάθεση, τόσο πιο δύσκολο γίνεται για εμάς να σκεφτούμε ευέλικτα, αλλάζοντας εύκολα μεταξύ διαφορετικών προοπτικών. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να «κολλήσουμε» με μια σκέψη όπως «αυτό δεν πρόκειται να τελειώσει ποτέ» ή «δεν υπάρχει καμιά καλή είδηση» - οδηγώντας σε έντονα συναισθήματα έλλειψης δύναμης και του αβοήθητου.

Δεν χρειάζεται να έχετε κλινική κατάθλιψη για να αναπτύξετε προβλήματα προσοχής, παρόλα αυτά. Ξέρουμε ότι η προσοχή είναι κρίσιμης σημασίας για τις γνωστικές ικανότητες και την ψυχική υγεία και η τεχνολογία μπορεί να την επηρεάσει.

Για παράδειγμα, μια μελέτη εξέτασε τις επιδράσεις από τη λήψη άμεσων μηνυμάτων σε αληθινό χρόνο στα κινητά των εξεταζόμενων ενώ αυτοί μελετούσαν για κάποιο διαγώνισμα. Της ομάδας της οποίας η μελέτη διακοπτόταν από τα μηνύματα της πήρε σημαντικά περισσότερο χρόνο να συμπληρώσει το διαγώνισμα και βίωσε αυξημένα επίπεδα άγχους συγκριτικά με την ομάδα που μπόρεσε να μελετήσει χωρίς να αποσπαστεί η προσοχή της. Ξέρουμε ότι προβλήματα σοβαρής απόσπασης προσοχής εντοπίζονται στο σύνδρομο Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής / Υπερκινητικότητας.

Έτσι, λοιπόν, δεν είναι μόνο το αρνητικό περιεχόμενο που καταναλώνουμε που μπορεί να βλάψει την προσοχή μας, η ίδια η τεχνολογία που χρησιμοποιούμε για να αποκτήσουμε πρόσβαση σε αυτό είναι επίσης πρόβλημα. Και αυτό μπορεί τελικά να επηρεάσει τις επιδόσεις μας στη δουλειά, το σχολείο ή ακόμα και σε κοινωνικά γεγονότα.

Τα ίδια τα προβλήματα προσοχής μπορεί να μας κάνουν πιο αγχώδεις – δημιουργώντας μια ακόμα αλυσίδα ανατροφοδότησης πληροφοριών. Με το να επικεντρώνουμε υπερβολικά την προσοχή μας σε απειλητικά πράγματα, όπως για παράδειγμα το να τσεκάρουμε μανιωδώς για τις πιο τελευταίες τραγικές ειδήσεις, μπορεί ουσιαστικά να είναι επιβλαβής για την ευημερία μας.

Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε μια συμπεριφορά κατά την οποία τσεκάρουμε διαρκώς κάτι, γεγονός που το βλέπουμε στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ). Και γνωρίζουμε ότι τα παιδιά με ΙΔΨ και τελειομανία έχουν αυξημένα επίπεδα άγχους.


Διαβάστε σχετικά: Ο πόλεμος στην Ουκρανία πιθανώς να οδηγήσει σε μακροχρόνιο τραύμα ιδιαίτερα στα πληττόμενα παιδιά


Επανεκκινήστε τον εγκέφαλό σας

Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν γι’ αυτό; Είναι σημαντικό να αποφεύγουμε το μανιώδες doomscrolling και αντιθέτως να δείχνουμε ανθεκτικότητα και να γινόμαστε κυρίαρχοι της κατάστασης. Για να το κάνουμε αυτό, θα χρειαστούμε να έχουμε και κάποιες θετικές στιγμές ανάπαυσης.

Γι’ αυτό προσπαθήστε να σχεδιάσετε κάτι που απολαμβάνετε και το οποίο σας χαλαρώνει και σας απομακρύνει το άγχος καθημερινά, όπως είναι η ανάγνωση ενός καλού βιβλίου, η παρακολούθηση μιας αστείας ταινίας, οι επισκέψεις σε φίλους και οικογένεια ή η εκπαίδευση πάνω στην ενσυνειδητότητα. Η άσκηση ή η μάθηση ενός καινούριου πράγματος, όπως μιας διαφορετικής ξένης γλώσσας ή ενός μουσικού οργάνου είναι επίσης θετικά – ενισχύουν και την διάθεση αλλά και τις γνωστικές ικανότητες.

Ένας άλλος τρόπος για να αποκτήσετε έλεγχο της κατάστασης είναι να αναλάβετε δράση, ίσως με το να συμμετέχετε οι ίδιοι ή να υποστηρίξετε έναν φιλανθρωπικό οργανισμό που αναλαμβάνει να βοηθήσει τους πολίτες στην Ουκρανία. Όταν εκτελείτε μια πράξη καλοσύνης, ενεργοποιείται το σύστημα επιβράβευσης στον εγκέφαλο – και αυτό σας δίνει ένα είδος δύναμης πάνω στην κατάσταση.

Αν και πάλι συνεχίσετε να ενοχλείστε από το doomscrolling, ίσως να θελήσετε να έρθετε σε επαφή με έναν κλινικό ψυχολόγο που θα σας βοηθήσει να μειώσετε αυτή τη δραστηριότητα και τις επιδράσεις της, μέσα από τη χρήση της γνωστικής συμπεριφοριστικής θεραπείας.

Σε έναν μοντέρνο παγκοσμιοποιημένο κόσμο με πολλές μορφές ενέργειας και συνεχή βομβαρδισμό από πληροφορίες και ποταμούς από ερεθίσματα – μερικά καλά, μερικά άσχημα – είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε τους στόχους σας. Αλλά είναι και επίσης σημαντικό να αναπτύξετε μια στρατηγική για να τους πετύχετε και να αποφύγετε την απόσπαση της προσοχής σας. Έτσι, το συμπέρασμα είναι να προσπαθήσετε να παραμείνετε θετικοί και ανθεκτικοί – για το δικό σας καλό και των άλλων.

Εξάλλου, πώς θα ήμασταν χρήσιμοι για την επίλυση δύσκολων παγκόσμιων προκλήσεων, όπως οι πόλεμοι και η κλιματική αλλαγή, αν έχουμε τόσο μεγάλη κατάθλιψη και είμαστε τόσο γνωστικά εξαντλημένοι που να μην μπορούμε να σκεφτούμε ποιος θα ήταν ο καλύτερος τρόπος να ενεργήσουμε;


Απόδοση: Παναγιώτα Νταλιακούρα, απόφοιτη του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Διαβαστε ακομη

Βρείτε μας στα...