Η ψυχοθεραπευτική εστίαση στο μέλλον δίνει την επιλογή να αναγνωρίζουμε πως έχουμε ελεύθερη βούληση και ότι δεν είμαστε απλά ένα αποτέλεσμα της παιδικής μας ηλικίας ή άλλων αρνητικών εμπειριών.
Για παραπάνω από έναν αιώνα, γνωστοί θεραπευτές όπως ο S. Freud και ο C. Rogers εστίαζαν την προσοχή τους στο παρελθόν των ανθρώπων. Έτσι πλέον, όταν κάποιος δυσκολεύεται να διατηρήσει μια σχέση κατηγορεί τον προηγούμενο σύντροφό για αυτό. Αντίστοιχα, κάποιος που προσπαθεί να διαχειριστεί έναν εθισμό, ανατρέχει στις παιδικές αναμνήσεις στις οποίες πρώτα βίωσε κακοποίηση. Και όταν κάποιος λέει πως δε θέλει να οργανώσει τη ζωή του το αποδίδει στο ελεύθερο πνεύμα που είναι λόγω του ότι είναι τελευταίο παιδί στην οικογένεια.
Τι συμβαίνει όμως αν οι ψυχολόγοι βλέπουν τους ανθρώπους από την παρελθοντική οπτική; Μήπως δεν είναι το παρελθόν που κρατάει κάποιον πίσω αλλά η οπτική που βλέπει το μέλλον του, που τον εμποδίζει να βελτιώσει τον εαυτό του;
Η έρευνα της Ψυχολογίας έχει εστιάσει πολύ στις αιτίες της εκάστοτε ψυχικής ασθένειας. Ωστόσο, ολοένα και περισσότερες έρευνες προτείνουν την εστίαση στο μέλλον ως προστατευτικό παράγοντα από την κατάθλιψη και ως έναν αποτελεσματικό τρόπο διαχείρισης του άγχους. Μερικές φορές, αντί να αντιμετωπίζουμε τις αρνητικές αναμνήσεις, ίσως χρειάζεται να εστιάσουμε σε μια καλύτερη οπτική για το μέλλον.
Πολλοί βετεράνοι, πρόσφυγες και άτομα που έχουν βιώσει τραύμα και βιώνουν θέματα με τη ψυχική τους υγεία σκέφτονται ελάχιστα το μέλλον τους. Αντιθέτως, επικεντρώνονται στο τι συνέβη στο παρελθόν.
Ωστόσο, άτομα που έχουν βιώσει τραυματικές καταστάσεις και έχουν αναπτύξει μια πιο θετική οπτική για το μέλλον, αναφέρουν πως διαχειρίζονται καλύτερα τη ζωή, με λιγότερες αρνητικές σκέψεις για το παρελθόν, βελτιώνεται η ποιότητα του ύπνου τους συγκριτικά και εκείνους που έχουν πιο αρνητική οπτική για το μέλλον. Έτσι, αντί να είναι καθηλωμένοι στο παρελθόν, τα άτομα που έχουν βιώσει κάποιο τραύμα είναι καλό να ενθαρρύνονται να σκέφτονται το μέλλον και να θέτουν στόχους για μια καλή ζωή.
Η σκέψη για ένα πιο θετικό μέλλον μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να αναπτύξει πιο θετικές σχέσεις και να είναι πιο ανοιχτός σε νέες ευκαιρίες της ζωής. Έχοντας αυτό στο νου οι ψυχολόγοι Τζούλι Ράουντ και Γιολάντα Μπουρκ μελέτησαν ένα μικτό αριθμό γυναικών που είχαν πρόσφατα συνταξιοδοτηθεί και αισθάνονταν άγχος για το μέλλον τους.
Οι συμμετέχουσες στην έρευνα αναρωτιόντουσαν τι θα κάνουν για το υπόλοιπο της ζωής τους. Ορισμένες αμφέβαλαν για την αξία τους στον κόσμο, πράγμα που τις έκανε να νιώθουν χειρότερα για τον εαυτό τους. Όταν τις ρώτησαν πως αισθάνονταν για τους στόχους τους, είχαν ανάμεικτα συναισθήματα.
Η έρευνα ξεκίνησε με τη δημιουργία ενός πιο θετικού μέλλοντος. Κάθε μέρα για 4 ώρες έγραφαν για 20 λεπτά για τον «ιδανικό συνταξιοδοτημένο εαυτό τους». Οραματίζονταν τα όνειρά τους να πραγματοποιούνται. Ύστερα, εξερευνούσαν τομείς όπως το σπίτι η οικογένεια, η φύση ώστε να οραματιστούν τον καλύτερο μελλοντικό εαυτό τους. Φαντάζονταν ότι όλα πήγαιναν σύμφωνα με το στόχο τους και ενθαρρύνονταν να σκεφτούν πως θα έμοιαζε η ζωή τους σε πέντε χρόνια από εκείνη τη στιγμή.
Την τελευταία μέρα της μελέτης, φαντάστηκαν τα 80κοστά τους γενέθλια χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις τους (για παράδειγμα, τις μυρωδιές και τα πρόσωπα που ήταν εκεί, μαζί με τα άτομα που δεν είχαν ακόμα γνωρίσει. Μετά τις ζητήθηκε να θέσουν στόχους για το μέλλον.
Μια εβδομάδα αργότερα, είχαν ακόμα ανάμεικτα συναισθήματα. Χρειάζονταν χρόνο να επεξεργαστούν το μέλλον τους, τα πράγματα για τα οποία ανυπομονούσαν αλλά και αυτά που φοβόντουσαν. Ωστόσο, μια πιο θετική αλλαγή σημειώθηκε 3 μήνες αργότερα, όταν ανέφεραν αυξημένη ηρεμία και ενθουσιασμό για το μέλλον. Η εικόνα τους στα 80 έτη παρέμενε μέσα τους και ήθελαν να είναι σίγουρες πως θα συμβάλλουν στους φίλους, την οικογένεια και την κοινωνία όπως ήθελαν.
Διαβάστε σχετικά: Πώς η ψυχοθεραπεία σκάβει το παρελθόν για να απελευθερώσει το παρόν
4 Τεχνικές για να δημιουργήσεις ένα καλύτερο μέλλον
Ο «ιδανικός εαυτός» σου ή ο «καλύτερος δυνατός εαυτό σου», είναι μια μόνο από τις πολλές δραστηριότητες που μπορείς να ασχοληθείς ώστε να δημιουργήσεις ένα μέλλον που σε ικανοποιεί. Άλλες τεχνικές μπορεί να είναι οι εξής:
1. Να προσδοκείς την απόλαυση. Σκέψου μικρά και πιο σημαντικά πράγματα να συμβαίνουν στο μέλλον σου. Φαντάσου πως θα έμοιαζε αν όλα ήταν ιδανικά. Απόλαυσε τα θετικά συναισθήματα που σου δημιουργούνται.
2. Να έχεις ελπίδα. Η ελπίδα αφορά στο να έχεις την επιθυμία και να προσπαθείς για καταφέρεις κάτι που θέλεις στη ζωή σου. Προσπάθησε να εντοπίσεις πως θα ήθελες να είναι το μέλλον σου και σκέψου πως θα φτάσεις εκεί. Χωρίς ένα μονοπάτι, μπορεί να αισθανθείς αβοήθητος σε αυτήν την κατάσταση.
3. Σκέψου όλα σου τα προβλήματα λυμένα. Πρόβαλε τον εαυτό σου στο χρόνο όταν τα θέματα με τα οποία δυσκολεύεσαι τώρα θα έχουν λυθεί. Τώρα περιέγραψε με λεπτομέρειες πως τα έλυσες.
4. Θέσε στόχους. Σκέψου μια λίστα με στόχους που θα ήθελες να πετύχεις. Μπορείς να σκεφτείς με ποια δυνατά σου κομμάτια μπορείς να πετύχεις αυτούς τους στόχους και να τα καταγράψεις.
Η εστίαση στο μέλλον δίνει την επιλογή να αναγνωρίζουμε πως έχουμε ελεύθερη βούληση, δεν είμαστε απλά ένα αποτέλεσμα της παιδικής μας ηλικίας ή άλλων αρνητικών εμπειριών. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε κάτι από το παρελθόν μας, αλλά μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον αν επιλέξουμε να το αντιμετωπίσουμε με αυτοπεποίθηση.
Αυτό δε σημαίνει πως πρέπει να ζούμε σε μια άρνηση. Στην πραγματικότητα, είναι το αντίθετο. Να αναγνωρίζουμε ότι τα κακά πράγματα συνέβησαν και να βλέπουμε πόσο θέλουμε να έχουμε ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον και να εστιάσουμε την προσοχή μας στο να το δημιουργήσουμε. Το πρώτο βήμα είναι να το αναγνωρίσουμε, ώστε να συμβεί.
Απόδοση: Ναταλία Παπακώστα, Ψυχολόγος Msc
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*