Το IFS μάς καθοδηγεί να αναπτύξουμε περιέργεια για τα κίνητρα και τις αλληλεπιδράσεις του εσωτερικού αυτού πλήθους κατοίκων, που καθένας έχει να διηγηθεί τη δική του ιστορία.
Αυτές οι εσωτερικές οντότητες, τις οποίες ονόμασα (RCS) κομμάτια (parts), χαρακτηρίζονται από αλτρουισμό και η συμπεριφορά τους δεν είναι τυχαία αλλά βασίζεται σε συγκεκριμένα κίνητρα. Οι προθέσεις τους για το εσωτερικό σύστημα είναι καλόβουλες.
Ο Τζόνι ήταν δεκαοχτάχρονος πρωτοετής στο κολέγιο που αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του λόγω κρίσεων πανικού που επιδείνωναν τον χρόνιο κοιλιακό πόνο λόγω του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου με το οποίο είχε διαγνωστεί. Ο γιατρός του του πρότεινε να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία γιατί γνώριζε ότι το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου επιδεινώνεται με το στρες. Είχαν προηγηθεί δύο συνεδρίες IFS από αυτή που παραθέτω, έτσι ο Τζόνι ήταν εξοικειωμένος με την έννοια των κομματιών.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Αυτή τη στιγμή πονάς, Τζόνι;
-ΤΖΟΝΙ: Βασικά σχεδόν πάντα αισθάνομαι κάποιο πόνο, αλλά μερικές φορές νιώθω να μην μπορώ να αναπνεύσω και χειροτερεύει ξαφνικά. -ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Έχεις άσθμα;
-ΤΖΟΝΙ: Όχι. Δεν έχω πρόβλημα στους πνεύμονες. Είναι από το ευερέθιστο έντερο.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Από την εμπειρία μου, τα κομμάτια μπορούν να επηρεάσουν το σώμα μας χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Αν κάποιο κομμάτι προκαλεί δύσπνοια, σίγουρα έχει λόγο. Μπορούμε να ρωτήσουμε;
[Ο θεραπευτής εισάγει την ιδέα ότι ο θεραπευόμενος μπορεί να μιλήσει στα κομμάτια του για τα σωματικά συμπτώματα.]
-ΤΖΟΝΙ: Δεν είναι ότι ήθελα να παρατήσω τις σπουδές μου, ξέρεις.
[Κάποιο κομμάτι πιστεύει ότι κατηγορούν τον Τζόνι για το πρόβλημά του.]
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Ναι, το ξέρω. Τα κομμάτια δεν ζητούν άδεια για να επηρεάσουν το σώμα. Έχουν τους δικούς τους λόγους και δεν τα ελέγχουμε. Μερικές φορές κάποιο κομμάτι είναι τόσο νεαρό που δεν καταλαβαίνει ότι κάνει ζημιά. Έτσι, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε αν ένα κομμάτι προκαλεί ή επιδεινώνει μια ασθένεια είναι να προσφέρουμε βοήθεια. Από την εμπειρία μου όμως, γενικά τα κομμάτια το εκτιμούν όταν τους προσφέρουμε βοήθεια. [Εδώ ο θεραπευτής απευθύνεται στο κομμάτι που θεωρεί ότι κατηγορούν τον Τζόνι για την ασθένειά του.]
-ΤΖΟΝΙ: Εντάξει.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Να εστιάσουμε στον κοιλιακό πόνο ή στη δύσπνοια;
[Ο θεραπευτής ζητάει από τον Τζόνι να επιλέξει από πού θα ξεκινήσουν.]
-ΤΖΟΝΙ: Από τη δύσπνοια.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Τι παρατηρείς; [Βοηθάει τον Τζόνι να παρατηρήσει το κομμάτι-στόχο.]
-ΤΖΟΝΙ: Σφίξιμο. Μου είναι δύσκολο να αναπνεύσω.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Και πώς νιώθεις για αυτό;
-ΤΖΟΝΙ: Δεν το θέλω αυτό το σώμα. [Δεν απαντάει ο Εαυτός του Τζόνι, αλλά ένα κομμάτι.]
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Εντάξει. Και δεδομένου ότι δεν θέλεις αυτό το σώμα, πώς νιώθεις για τη δύσπνοια; [Ο θεραπευτής επαναλαμβάνει την ερώτηση εντοπισμού του κομματιού.]
-ΤΖΟΝΙ: Με φοβίζει.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Εντάξει. Μπορώ να μιλήσω απευθείας μαζί του; [Ο θεραπευτής περνάει γρήγορα σε άμεση πρόσβαση, ζητώντας άδεια να μιλήσει με το κομμάτι, υποθέτοντας ότι τα σωματικά συμπτώματα του Τζόνι ενεργοποιούν πολλά αντιδραστικά κομμάτια και επομένως θα είναι γρηγορότερο να μιλήσει απευθείας με το κομμάτι.]
-ΤΖΟΝΙ: Ναι.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Θέλω να μιλήσω με το κομμάτι που δεν μπορεί να αναπνεύσει. Είσαι εκεί;
-ΤΖΟΝΙ: Ναι.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Τι θες να πεις στον Τζόνι;
-ΤΖΟΝΙ: Βοήθεια!
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Τι είδους βοήθεια χρειάζεσαι;
-ΤΖΟΝΙ: Να βγω από το ψυγείο!
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Καταλαβαίνεις τι εννοεί, Τζόνι;
-ΤΖΟΝΙ: Ναι, βασικά ξαφνιάστηκα λίγο. Όταν ήμουν έξι χρονών ο μεγάλος μου αδερφός και οι φίλοι του με έκλεισαν σε ένα παλιό ψυγείο στο υπόγειο. Ο πατέρας μου σκόπευε να του βγάλει την πόρτα, αλλά το χερούλι ήταν χαλασμένο, έτσι πίστευαν ότι θα έβγαινα εύκολα από μέσα. Για να με τρομάξουν το έκαναν. Αλλά η πόρτα κόλλησε. Κατάφερα να γυρίσω και να την κλοτσήσω. Δεν το είπα ποτέ σε κανέναν, ούτε καν στον αδερφό μου.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Ρώτησε αν το εξάχρονο αγόρι είναι ακόμη μες στο ψυγείο. -ΤΖΟΝΙ: Λέει ναι. Δεν είχα ιδέα!
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Θέλει τη βοήθειά σου; [Αν και φαίνεται προφανές, είναι καλή ιδέα να συνεχίσουμε να ρωτάμε το κομμάτι τι θέλει.]
-ΤΖΟΝΙ: Ναι. Αλλά πώς μπορώ να βοηθήσω;
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Μπορείς να πας πίσω στον χρόνο και να τον βοηθήσεις. Ρώτησε τι θα ήθελε να κάνεις αν ήσουν εκεί να τον βοηθήσεις. [Αυτό αποκαλείται διορθωτική εμπειρία. Αντί να προσπαθούμε να αλλάξουμε το παρελθόν, κοινή στρατηγική των προστατευτικών κομματιών που αποτυγχάνει γιατί προσπαθούν να αποτρέψουν μια τραυματική εμπειρία που έχει ήδη συμβεί ή αρνούνται ότι έχει συμβεί, προσκαλούμε το εξόριστο κομμάτι να «σκηνοθετήσει» ένα σενάριο με την προτιμώμενη έκβαση.]
-ΤΖΟΝΙ: Θέλει να τραβήξω την πόρτα και να την πετάξω στο διάστημα.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Εντάξει, κάν’ το.
-ΤΖΟΝΙ: Τώρα τον βγάζω από το ψυγείο και θα πετάξουμε στο διάστημα ολόκληρο το ψυγείο και θα το ανατινάξουμε με ένα όπλο λέιζερ.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Ωραία.
-ΤΖΟΝΙ: Και τώρα θέλει να πω στον αδερφό του ότι δεν είναι αστείο να είσαι κακός.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: (μετά από λίγο) Κάτι άλλο;
-ΤΖΟΝΙ: Ναι. Δεν θέλει να τον αφήσω μόνο του.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Μήπως θέλει να φύγει από το παρελθόν και να έρθει να ζήσει μαζί σου στο παρόν;
-ΤΖΟΝΙ: Ναι.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Εντάξει, φέρ’ τον στο παρόν. Τώρα μπορεί να αναπνεύσει; -ΤΖΟΝΙ: Έχει ακόμη μια μεταλλική λάμα γύρω από το στήθος.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Θέλει να τον βοηθήσεις να τη βγάλει;
-ΤΖΟΝΙ: Την έκοψα και τη λιώνει με το λέιζερ.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Πώς νιώθει τώρα;
-ΤΖΟΝΙ: Καλά.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Το αγόρι επηρέαζε τον κοιλόπονό σου;
-ΤΖΟΝΙ: Ο φόβος του τον χειροτέρευε.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Τώρα θα σταματήσει; [Σε αυτό το σημείο ο θεραπευτής επιστρέφει στον Τζόνι.]
-ΤΖΟΝΙ: Θα βοηθήσει πολύ. Τώρα μπορεί να αναπνεύσει.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Πώς είναι ο δικός σου κοιλόπονος;
-ΤΖΟΝΙ: Καλύτερα.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Από το ένα έως το δέκα πόσο πονάς;
-ΤΖΟΝΙ: Πέντε.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Πόσο θα ήταν αν ο πόνος ήταν μόνο σωματικός; [Ο θεραπευτής δίνει στον Τζόνι αυτό το απλό εργαλείο εκτίμησης του σωματικού πόνου για να μπορεί να παρατηρεί πώς επηρεάζουν τα κομμάτια το πρόβλημά του.]
-ΤΖΟΝΙ: Μάλλον από ένα μέχρι τρία.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Και τι πρέπει να γίνει για να πέσει εκεί;
-ΤΖΟΝΙ: Νομίζω πρέπει απλώς να ξεκουραστώ και να περάσω χρόνο μαζί του.
-ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ: Εντάξει, να δούμε λοιπόν πώς θα πάει;
-ΤΖΟΝΙ: Ναι. Ας δούμε πώς θα πάει.
Σε αυτό το παράδειγμα ο Τζόνι βρήκε ένα εξάχρονο αγόρι που ήταν κολλημένο σε μια τρομαχτική στιγμή στο παρελθόν. Το συγκεκριμένο κομμάτι δεν προκαλούσε το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, αλλά με τον πανικό του αύξανε τον πόνο και χρειαζόταν τη βοήθεια του Τζόνι.
Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Το μεταμορφωτικό ταξίδι της θεραπείας IFS των Richard C. Schwartz, PhD , Martha Sweezy, PhD
