Συγχωρώ [=σύν και το ρήμα χωρέω-χωρῶ, δηλαδή χωρῶ ἐπί τό αὐτό, συναντῶμαι, δίδω ἂφεσιν]. Η έννοια της συγχωρητικότητας είναι κομβικής σημασίας από αρχαιοτάτων χρόνων τόσο θρησκευτικά όσο και φιλοσοφικά.
Σήμερα, εντοπίζεται ερευνητικά και η ψυχολογική διάσταση της συγχωρητικότητας, η οποία σχετίζεται με την αντικατάσταση των αρνητικών συναισθημάτων όπως της μνησικακίας, του μίσους, του θυμού, της ενοχής, του άγχους και του φόβου με θετικά συναισθήματα, όπως η γενναιοδωρία, η συμπόνια, η καλοσύνη, η ενσυναίσθηση ή/και η αγάπη προς τον αδικήσαντα.
Δεν ταυτίζεται η συγχωρητικότητα με τη συμφιλίωση και σχετίζεται άμεσα με την αλλαγή της οπτικής προς τον δράστη και τα κίνητρά του. Η συγχωρητικότητα είναι μία διαδικασία και όχι ένα συμβάν. Αν και είναι μία έννοια εμποτισμένη με υποκειμενικότητα, παρατηρείται ότι η συνειδητοποίηση της προσβολής ακολουθείται από μια, μάλλον «αυ- τόματη», συναισθηματική αντίδραση (κατά τον McCullough οι αντιδράσεις αυτές μπορεί να είναι φόβος και ανησυχία από τη μία πλευρά, θυμός και μνησικακία από την άλλη, που οδηγούν σε διαφορετικές συμπεριφορές, αποφυγής ή ανταπόδοσης της προσβολής αντίστοιχα), η οποία, με τη σειρά της, δίνει τη θέση της σε μια ελεγχόμενη διαδικασία που περιλαμβάνει ενσυναίσθηση και συγχώρηση.
Ερευνητικά, εντοπίζονται δύο τύποι συγχώρησης. Ο πρώτος αφορά στην απόφαση ελέγχου και τροποποίησης της συμπεριφοράς, συνεπώς κάνουμε λόγο για βουλητική ή συμπεριφορική συγχώρηση (decisional forgiveness), ενώ ο δεύτερος αποτελεί μια πολύπλευρη και απαρτιωμένη συναισθηματική εμπειρία συγχώρησης που αφορά στην τροποποίηση γνωσιών, συναισθημάτων και κινήτρων (emotional forgiveness).
Στόχος της συγχωρητικότητας είναι η απαλλαγή από τη μνησικακία, η οποία ως έννοια είναι επιφορτισμένη με αρνητικά συναισθήματα όπως το stress, ο θυμός, η εχθρότητα, η πικρία, ο φόβος. Έρευνες έχουν αποδείξει την άμεση συσχέτιση της μνησικακίας με τη διαταραχή του χρόνιου stress, η οποία αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για την υγεία.
Διαβάστε σχετικά: Το συναισθηματικό τραύμα στη σχέση: συγχωρώ αλλά δεν ξεχνώ
Η θετική επίδραση της συγχώρησης στην υγεία γίνεται με τα συναισθήματα που αυτή προκαλεί, όπως η ευτυχία, η χαρά, ο ενθουσιασμός και η ικανοποίηση, τα οποία ενισχύουν τη λειτουργικότητα του ανοσοποιητικού και μειώνουν την αρτηριακή πίεση. Επίσης, τα θετικά συναισθήματα σχετίζονται άμεσα με την υιοθέτηση συμπεριφορών υγείας, την προαγωγή της ψυχικής ανθεκτικότητας και των κοινωνικών σχέσεων, κατ’ επέκταση την προστασία από την κατάθλιψη.
Εξαιτίας των θετικών επιδράσεων της συγχώρησης στην υγεία, έχουν προταθεί και εφαρμοστεί αρκετοί τύποι παρεμβάσεων με άξονα τη συγχωρητικότητα, είτε ανεξάρτητα είτε εντός του εννοιολογικού πλαισίου συγκεκριμένων ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων. Οι παρεμβάσεις αυτές, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις μεταξύ τους, περιλαμβάνουν την ανάκληση της αδικίας και της προσβολής και την ελεύθερη έκφραση της μνησικακίας και των αρνητικών συναισθημάτων.
Έπειτα επιδιώκεται η οικοδόμηση της ενσυναίσθησης και η αναγνώριση των σφαλμάτων με σκοπό την υπέρβαση της μνησικακίας και τη συγχώρηση. Ο άξονας αυτών των παρεμβάσεων είναι η εξάλειψη της ενοχής. Ερευνητικά έχουν εντοπιστεί τουλάχιστον τρεις τύποι ενοχής: ενοχή λόγω διαπροσωπικής πρόκλησης βλάβης, λόγω παραβίασης κανόνων και λόγω αποτυχίας αυτοελέγχου.
Ο πρώτος τύπος ενοχής σχετίζεται άμεσα με την ικανότητα για ενσυναίσθηση, ενώ οι άλλοι δύο φαίνεται να είναι αποτέλεσμα αυστηρού κοινωνικού πλαισίου και συσχετίζονται με εμφάνιση ψυχοπαθολογίας.
Κλείνοντας, γίνεται κατανοητό ότι η μεγαλοψυχία και η συγχωρητικότητα από όποιο μονοπάτι επιλέξει να τις συναντήσει ο καθένας, είτε φιλοσοφικό, είτε θρησκευτικό, είτε κοινωνικό είτε ψυχοθεραπευτικό, αναγνωρίζονται ως αρετές και σχετίζονται θετικά με τη σωματική και ψυχική υγεία.
Πηγή: ΕΨΕ- ηλεκτρονικό περιοδικό, Τόμος 28 Τεύχος 4 - Οι σχέσεις της συγχωρητικότητας με την ψυχική υγεία και την ψυχοθεραπεία, Κ.Θ. Κιούλος, Ζ.Χ. Αλεξανδρή, Α.Θ. Κιούλου, Ι.Δ. Μπεργιαννάκη. (σελίδα 349)] Διαβάστε όλη την έρευνα.
![Η δύναμη της ευαλωτότητας | Brené Brown [video]](/images/relatedtagcontent/DYNAMH-EUALWTOTHTAS-VID-F-005fd62091fded3009bb50b98da6c667.jpg)
