PsychologyNow Team

Σβήνοντας το φως στη μανία με τη θεραπεία σκότους

Σβήνοντας το φως στη μανία με τη θεραπεία σκότους

PsychologyNow Team
άνδρας σβήνει το φως στη μανία με τη θεραπεία σκότους
Image credit: Jared Brashier / unsplash.com

Οι θεραπείες φωτός και σκότους μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση της εποχιακής κατάθλιψης και των μανιακών επεισοδίων αντίστοιχα, επαναρυθμίζοντας τον κιρκαδικό ρυθμό του οργανισμού.


Με την αλλαγή της ώρας, αντιμετωπίζουμε τις πιο σκοτεινές, πιο σύντομες ημέρες του χειμώνα. Για πολλούς ανθρώπους αυτό σημαίνει επίσης μια πτώση της διάθεσης. Και για μια υποομάδα αυτών των ανθρώπων, η απώλεια των ωρών της ημέρας μπορεί να προκαλέσει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο, το οποίο υπερβαίνει τη θλιμμένη διάθεση, καθώς συμπεριλαμβάνει συμπτώματα όπως χαμηλή ενέργεια, μειωμένη συγκέντρωση, δυσκολία στην απόλαυση πραγμάτων και απελπισία. Αυτό αναφέρεται ως εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD).

Ανάβοντας το φως στην κατάθλιψη

Εκτός από τη θεραπεία και τα αντικαταθλιπτικά, χρησιμοποιούμε επίσης θεραπεία φωτός για τη διαχείριση της εποχιακής κατάθλιψης. Αυτό σημαίνει ότι κάθεστε μπροστά σε ένα ειδικό κουτί φωτός, συνήθως για 30 λεπτά το πρωί, από τον Σεπτέμβριο μέχρι την άνοιξη. Η θεραπεία φωτός παρέχει σημαντική ανακούφιση σε άτομα που ζουν με SAD ειδικά όταν λειτουργεί για να αποτρέψει την έναρξη ενός επεισοδίου.

Η φωτοθεραπεία λειτουργεί επαναρυθμίζοντας τους κιρκαδικούς ρυθμούς στα 24ωρα εσωτερικά μας ρολόγια που ανταποκρίνονται στο φως και στο σκοτάδι στο περιβάλλον. Το ρολόι ενεργοποιείται όταν οι υποδοχείς στο πίσω μέρος του ματιού στέλνουν φωτεινά/σκοτεινά σήματα στον εγκέφαλο, ο οποίος στη συνέχεια ενεργοποιεί απόκριση που οδηγεί στους κύκλους ύπνου/αφύπνισης και στις ενεργητικές παραλλαγές κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Τα άτομα που ζουν με την κατάθλιψη ή τη διπολική διαταραχή τυπικά αντιμετωπίζουν ισχυρή αναστάτωση στους κιρκαδικούς ρυθμούς τους. Κατά τη διάρκεια ενός καταθλιπτικού επεισοδίου, οι άνθρωποι συχνά βασανίζονται να κοιμηθούν τη νύχτα και να μείνουν ξύπνιοι κατά τη διάρκεια της ημέρας. Έχουν συνέχεια χαμηλή ενέργεια. Στη διπολική διαταραχή, κατά τη διάρκεια ενός μανιακού επεισοδίου, η ενέργεια ρυθμίζεται σε υψηλά επίπεδα ανά πάσα στιγμή.

Κατά τη διάρκεια ενός μανιακού επεισοδίου, οι άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν χρειάζεται να κοιμηθούν, συνεχίζουν να έχουν πολλή ενέργεια. Το να βοηθάς κάποιον με μανία να κοιμηθεί είναι ένα βασικό βήμα για τον τερματισμό του υπερβολικά φορτισμένου κύκλου διάθεσης.


Διαβάστε σχετικά: Διπολική Διαταραχή: Τι είναι;


Δίνοντας σήμα στον εγκέφαλο για ύπνο

Γνωρίζοντας τα οφέλη της φωτοθεραπείας στην κατάθλιψη, οι ερευνητές αναρωτήθηκαν εάν η θεραπεία σκότους θα μπορούσε να ηρεμήσει τη μανία. Θα μπορούσε η μίμηση του σκοταδιού να βοηθήσει κάποιον σε ένα μανιακό επεισόδιο να κοιμηθεί καλύτερα, κάτι που θα μείωνε τα μανιακά του συμπτώματα;

Το 2005, ένας ερευνητής μελέτησε την επίδραση 14 ωρών σκότους ημερησίως σε ασθενείς στο νοσοκομείο με μανία. Τα αποτελέσματα ήταν δραματικά θετικά, ο ύπνος ήταν πολύ καλύτερος σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Ωστόσο, η επιβολή 14 ωρών στο σκοτάδι την ημέρα δεν ήταν ανεκτή από τους ασθενείς.

Από τότε, οι επιστήμονες ανακάλυψαν έναν υποδοχέα στον αμφιβληστροειδή (πίσω μέρος του ματιού) που θεωρούν ως υποδοχέα φωτός της ημέρας. Αντιδρά συγκεκριμένα σε ένα περιορισμένο μήκος κύματος ανοιχτού μπλε φωτός.

Όταν το μπλε φως χτυπά αυτόν τον υποδοχέα, στέλνει σήματα στο κύριο ρολόι του εγκεφάλου, το οποίο στη συνέχεια μεταδίδει το μήνυμα για ξύπνημα στον υπόλοιπο εγκέφαλο και το σώμα. Όταν αυτό το φως απουσιάζει, το κύριο ρολόι σηματοδοτεί τον εγκέφαλο και το σώμα ότι έχει έρθει η ώρα για ξεκούραση και ύπνο.

Αποκλειστές μπλε φωτογραφίες

Η γνώση αυτού του υποδοχέα οδήγησε στη δημιουργία φακών αποκλεισμού μπλε φωτός, οι οποίοι εμποδίζουν το μπλε φως να φτάσει στον υποδοχέα φωτός της ημέρας, έτσι ώστε το κύριο ρολόι να σταματήσει να δίνει σήμα στον εγκέφαλο ότι είναι ώρα να ξυπνήσει. Ουσιαστικά αυτά τα γυαλιά δημιουργούν εικονικό σκοτάδι, το οποίο προσφέρει σχεδόν τα ίδια οφέλη με το να κρατάς τους ανθρώπους στο σκοτάδι για 14 ώρες την ημέρα χωρίς τα μειονεκτήματα του να το κάνεις.

Τώρα, ερευνητές στη Νορβηγία δημοσίευσαν μια εργασία που εξετάζει τις επιπτώσεις του εικονικού σκοταδιού στον ύπνο των ανθρώπων σε ένα μανιακό επεισόδιο. Ήταν μια μικρή μελέτη, που συμπεριλάμβανε είκοσι άτομα που νοσηλεύτηκαν με μανία. Χώρισαν τους ασθενείς σε δύο ομάδες.

Μια ομάδα φορούσε γυαλιά αποκλεισμού μπλε φωτός (BB) από τις 6 μ.μ. έως τις 8 π.μ., για επτά νύχτες, ενώ η άλλη ομάδα (η ομάδα ελέγχου) φορούσε καθαρά γυαλιά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Αφαιρούσαν τα γυαλιά μόνο όταν ήταν στο κρεβάτι για ύπνο, με τα φώτα σβηστά.

Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά. Μέχρι την πέμπτη νύχτα, η ομάδα BB παρουσίασε αυξημένη μέτρηση του χρόνου ύπνου στο κρεβάτι και πιο ξεκούραστο (λιγότερο ενεργό) ύπνο από ό,τι εκείνοι στην ομάδα ελέγχου. Η ομάδα ΒΒ χρειάστηκε επίσης λιγότερα φάρμακα για τον ύπνο από ό,τι τα άτομα της ομάδας ελέγχου. Η διαφορά ήταν αισθητή και συνέβη σχετικά γρήγορα. Περισσότερες ώρες στο σκοτάδι βοήθησαν τους ανθρώπους σε μανιακό επεισόδιο να κοιμούνται πιο αποτελεσματικά και βαθιά.

Πρέπει να γίνουν περισσότερες μελέτες σε μεγαλύτερες ομάδες ανθρώπων και να διερευνηθούν περισσότερα ερωτήματα, αλλά η ιδέα και τα αρχικά αποτελέσματα είναι ενδιαφέροντα.

  • Η θεραπεία της μανίας βασίζεται συνήθως σε ισχυρά φάρμακα, τα οποία δεν θα αντικατασταθούν, αλλά μήπως μπορεί η θεραπεία σκότους να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο βοηθώντας τα συμπτώματα να επιλυθούν πιο γρήγορα;
  • Θα μπορούσε να βοηθήσει τα άτομα με διπολική διαταραχή να μετριάσουν ένα πιθανό μανιακό επεισόδιο εάν τα χρησιμοποιήσουν μόλις παρατηρήσουν αλλαγές στον ύπνο;
  • Μας βοηθά να σκεφτούμε πώς να σχεδιάζουμε χώρους διαβίωσης και ύπνου για ψυχιατρικούς ασθενείς που αντιμετωπίζουν μανιακά συμπτώματα;

Προς το παρόν, όσοι ζούμε σε τοποθεσίες τεσσάρων εποχών θα έχουμε πραγματικό σκοτάδι για πολλές ακόμη ώρες της μέρας. Φαίνεται ότι υπάρχουν επιστημονικές εξηγήσεις για το ότι αισθανόμαστε τόσο κουρασμένοι καθώς οι μέρες γίνονται συντομότερες, ειδικά μέχρι να προσαρμοστούμε στην αλλαγή της ώρας.


Sof Pol
Έρευνα: Blue‐blocking glasses as additive treatment for mania: Effects on actigraphy‐derived sleep parameters

Απόδοση: Σοφία Πολυχρονάκη - Φοιτήτρια Ψυχολογίας
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων

 

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...