Το ευτυχές με τις εσωτερικές μετακινήσεις είναι πως αν μετακινηθούμε από το σημείο Α στο σημείο Β δεν μπορούμε ποτέ πια να ξανά βρεθούμε στο σημείο Α. Οι εσωτερικές μετακινήσεις προϋποθέτουν και προαπαιτούν έναν τρίτο. Αυτό που κάνει πολύ δύσκολο το ξεκίνημα μιας ψυχοθεραπείας δεν είναι ο φόβος μας προς τον ψυχοθεραπευτή αλλά οι φόβοι μας προς τον ίδιο μας τον εαυτό.
-Του μιλούσα και με άκουγα περίεργα...
Ήταν τα λόγια ενός πατέρα. Αποφάσισε να μιλήσει στον 18χρονο γιο του έτσι όπως δεν του είχε μιλήσει ποτέ μέχρι τώρα. Μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί «τώρα αποφάσισε να του μιλήσει διαφορετικά;» Ο καθένας από μας έχει την δική του στιγμή.
Οι αρχαίοι φιλόσοφοι χρησιμοποιούσαν τον όρο στιγμή για να συλλάβουν την έννοια της εσωτερικής μετακίνησης χρονικά. Είναι εκείνη η στιγμή που ξαφνικά αλλάζουμε σημείο οπτικής γωνίας και μπορούμε να δούμε από αλλού πια πως ήμασταν εκεί που ήμασταν. Το καταφέρνουμε γιατί πια μας βλέπουμε από ένα δεύτερο σημείο.
Και είναι εκπληκτική αυτή η στιγμή. Υπεύθυνος είναι πάντα ένας τρίτος που αν τυχαίνει να είναι ο ψυχοθεραπευτής μας μπορεί να μας οδηγήσει με ασφάλεια. Αν πάλι είναι κάποιος άλλος το πιο πιθανό είναι να μην καταλάβει την στιγμή αυτή.
Είναι επίσης εκπληκτικό για τον παρατηρητή το βλέμμα, τα δευτερόλεπτα της μετακίνησης μας. Βοβλοστροφές που διαρκούν κλάσματα δευτερολέπτου. Εμείς δεν έχουμε επίγνωση της κλασματικής αυτής κατάστασης. Δεν μπορούμε να μας αντιληφθούμε αλλά ο τρίτος απ’ έξω αν την συλλάβει, ζει κάτι σημαντικό εκείνη την ώρα. Γίνεται μάρτυρας μιας εν το βάθη αλλαγής. Κάτι γίνεται μέσα στον εγκέφαλο μας. Μοιάζει με υπολογιστή στην προσπάθεια του να σαρώσει μια νέα πληροφορία. Και μετά όλα αλλάζουν.
Μετακινημένοι πια σε ένα άλλο σημείο μπορούμε να γυρίσουμε την ματιά μας και να δούμε που ήμασταν. Και ίσως εκεί να αρχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε τις έως τότε καταστάσεις διαφορετικά. Σαν όλα να παίρνουν μια άλλη εξήγηση. Να απορούμε με τον εαυτό μας.
Διαβάστε σχετικά: Τι συμβαίνει πραγματικά σε μια Θεραπευτική Συνεδρία;
- Του μιλούσα και με άκουγα περίεργα...
Ανέφερα πριν πως για να μπορέσουμε να μας δούμε στο σημείο στο οποίο βρισκόμασταν θα πρέπει ένας τρίτος να βρίσκεται εκεί για να μετακινηθούμε. Σκεφτόμουν να σας πω τι κάνει αυτός ο τρίτος για να μετακινηθούμε εμείς αλλά για λόγους θεωρητικής οικονομίας μπορώ να σας πω τί δεν κάνει. Το οποίο θεωρώ εξίσου μεγάλης σημασίας. Τι δεν κάνει λοιπόν;
Δεν διακόπτει και δεν συμβουλεύει εκείνη την ώρα, δεν ματαιώνει και δεν προσβάλει εκείνη την ώρα. Δεν απαξιώνει, δεν θυμώνει με τον άλλον και δεν θυμώνει επίσης τον άλλον, δεν βιάζεται και δεν βιάζει την στιγμή δεν είναι πουθενά αλλού παρά μόνο εκεί. Την στιγμή της εσωτερικής μετακίνησης, οι αντιστάσεις μας είναι πολύ χαμηλά και μένουν εκεί και ίσως και χαμηλότερα μόνο χωρίς αυτά τα δεν.
Χωρίς την επίτευξη αυτής της πτώσης των αντιστάσεών μας, η μετακίνηση δεν μπορεί να επέλθει. Και ξαφνικά; Ξαφνικά αντιλαμβανόμαστε πως η διαχείριση μιας κατάστασης τώρα είναι τελείως διαφορετική από την τότε.
Τα πράγματα και οι καταστάσεις που «προσπερνάμε» είναι αποτέλεσμα δύο συνθηκών. Ή τα βλέπουμε και τα αγνοούμε ή δεν μπορούμε καν να τα δούμε και γι αυτό και τα αγνοούμε. Είναι δύο διαφορετικές καταστάσεις. Στις εσωτερικές μετακινήσεις αυτό που μπορούμε να αντιληφθούμε πια είναι πως πριν την στιγμή αγνοούσαμε κάτι γιατί δεν μπορούσαμε να το δούμε. Ο Μπελφρουά Ζακ στο βιβλίο του "Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΨΕΥΔΟΥΣ" αναφέρει και προσεγγίζει το θέμα της αλήθειας και του ψέματος, της υποκρισίας και της ειλικρίνειας με έναν λογοτεχνικό τρόπο που γοητεύει.
Είναι σημαντικές αυτές η μετακινήσεις για μας τους ψυχοθεραπευτές. Θεωρώ πως αυτό επιζητούμε από τον θεραπευόμενο μας. Αυτό επιζητά και ο ίδιος από μας. Και εδώ είναι που μπερδεύεται λίγο το θέμα. Επιζητά από μας. Και αυτό που εμείς οι προσωποκεντρικοί ψυχοθεραπευτές ξέρουμε είναι πως οι μετακινήσεις γίνονται από τον ίδιο στον ίδιο. Εμείς απλά κοιτάμε να εφαρμόζουμε αυτά τα δεν που ανέφερα, (και πολλά άλλα που δεν μπορώ να αναφέρω τώρα).
Όσο προχωράει η ψυχοθεραπεία τόσο ο θεραπευόμενος καταλαβαίνει πως τον δρόμο τον ανοίγει αυτός και μόνο αυτός. Γιατί είναι ο δικός του δρόμος. Εμείς είμαστε εκεί δίπλα του και λίγο πιο πίσω. Όσο μένουμε μακριά από τα δεν τόσο πιο δικός του θα είναι ο δρόμος και είναι σημαντικό να μη ξεχνάμε πως οι εσωτερικές μετακινήσεις γίνονται μόνο μέσα από την αίσθηση του πως ο δρόμος είναι δική του υπόθεση. Άλλωστε αυτό δεν θέλουμε; Σε αυτό δεν πιστεύουμε; Στην άνευ όρων (και οχι άνευ ορίων) αποδοχή και στην πηγαία εμπιστοσύνη που απορρέει από μέσα μας για τον άνθρωπο;
Μένω λίγο πιο πίσω από το παιδί μου και όχι μπροστά από αυτό. Για να μείνω όμως εκεί πρέπει να το εμπιστευτώ. Και αυτό γίνεται μόνο όταν η εμπιστοσύνη είναι πηγαία. Δεν το κάνω γιατί μου το είπε ο ειδικός, το κάνω γιατί πιστεύω στο παιδί μου.
Θυμάμαι μια μητέρα που μετά από 8 μήνες ψυχοθεραπείας μετακινήθηκε σε αυτό. Έφυγε μια μέρα από την συνεδρία μας και όλα ήταν διαφορετικά μέσα της, όσον αφορά στην εμπιστοσύνη προς το παιδί της. Μπορούμε να εμπιστευτούμε τα παιδιά μας. Αρκεί να μετακινηθούμε.
Και για να βρει τον δικό του δρόμο το παιδί θα πρέπει πρώτα να βρει τον δικό του δρόμο ο γονιός. Ο Carl Jung το είπε πολύ ξεκάθαρα μέσα σε μια πρόταση όλο αυτό: Το βαρύτερο φορτίο για ένα παιδί είναι η ζωή που δεν έζησαν οι γονείς του. Και ίσως να είμαστε πολύ κοντά σε αυτό που είπε όταν αναφερόμαστε στον δρόμο που ποτέ δεν βρήκαν οι ίδιοι.
Ο γονιός που δεν έχει βρει τον δρόμο του δεν πίστεψε ποτέ στον εαυτό του. Υπήρξε ένα παιδί που δεν το εμπιστεύτηκαν οι δικοί του γονείς. Και ένα τέτοιο παιδί τρέχει μια ζωή προκειμένου να φτάσει κάπου. Αλλά δεν ξέρει που. Δεν είναι μόνο πως δεν έμαθε να πιστεύει τους δικούς του, προσωπικούς δρόμους, είναι πως δεν του μάθανε πως να επιλέγει μόνος του, δεν έμαθε να λειτουργεί χωρίς συμβουλές. Οι δρόμοι ήταν πάντα οι δρόμοι των άλλων.
Θυμάμαι μια θεραπευόμενη μου 67 ετών με την οποία μπήκα σε συνεδρίες. Μετά την τρίτη συνεδρία μου είπε ότι σε ένα όνειρο της είδε πως ο Θεός με έστειλε σε αυτήν. Μετά την έκτη συνεδρία μου είπε πως επιθυμεί να διακόψουμε. Δεν μου λέτε τίποτα, δεν μου δίνετε ούτε μια συμβουλή. Είναι εκπληκτικό πως οι άνθρωποι μπορούν μέσα από την συνεχόμενη επιβολή συμβουλών να εθιστούν σε αυτό και να λειτουργούν μόνο κατ΄ αυτόν τον τρόπο.
Πολλές φορές μάλιστα διαστρεβλώνουν και την αλήθεια. Όσο πιστεύουν σε αυτόν τον τρόπο, στο να συμβουλεύουν διατάζοντας τόσο θα αποδεικνύεται στην πράξη. Αυτά ήταν τα λόγια ενός έφηβου 17 χρονών σε μια από τις ατομικές μας συνεδρίες, θέλοντας να πει πως όσο κρατούσαν αυτήν την στάση οι γονείς του τόσο και αυτός συνήθιζε σε αυτόν τον τρόπο χειραφέτησης.
Η Ιζαμπέλ Φιλιοζά στο βιβλίο της "ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΕΛΕΙΟΙ ΓΟΝΕΙΣ" πολύ σωστά προσεγγίζει το θέμα λέγοντας πως ο γονιός που δεν είναι σίγουρος για την δική του θέση, μπορεί να αντιδρά άσχημα στις εκδηλώσεις αντίστασης του παιδιού του. Δεν μπορεί να δει την αντίσταση ως μία εκδήλωση ταυτότητας του παιδιού αλλά μένει στο να ματαιώνεται από αυτήν. Η ματαίωση τον εμποδίζει να δει την ξεχωριστή ταυτότητα του παιδιού του.
Διαβάστε σχετικά: Ψυχοθεραπεία: επένδυση στον εαυτό
- Του μιλούσα και με άκουγα περίεργα.
Εδώ είχαμε μια μετακίνηση. Και για μας τους προσωποκεντρικούς ψυχοθεραπευτές η στιγμή γιορτάζεται. Είναι πράγματι πολύ περίεργο. Μεταβαίνουμε σε έναν άλλο τόπο. Και είναι περίεργα στην αρχή. Σαν να μην είμαστε εμείς. Είμαστε κάποιοι άλλοι. Μετακινημένοι μπορούμε να δούμε επίσης και ένα τραύμα που δεν βλέπαμε αλλά το αισθανόμασταν. Παλιάς προέλευσης.
Υπάρχουν μερικά τραύματα που μένουν εκεί γιατί δεν μπορούμε να τα δούμε. Που μπορούν να «φύγουν» μόνο όταν τα δούμε. Χωρίς να κάνουμε τίποτα άλλο εμείς. Αρκεί να τα δούμε. Είναι τόσο απλό όλο αυτό. Και όμως μπορεί χρόνια να προσπαθούμε να ξεφορτωθούμε κάτι που δεν ξέρουμε τι είναι. Κάτι που δεν το έχουμε δει ποτέ αλλά το νιώθουμε εκεί να μας πονάει.
Δεν είναι λίγοι οι γονείς που κάθε φορά που επιδιώκουν να επιβληθούν στο παιδί τους, κατ΄ουσίαν επιχειρούν να επιβληθούν στα τραύματα τους. Πολλές φορές μάλιστα όταν το παιδί τύχει να ακολουθήσει κατευθύνσεις δικής του επιλογής, πολύ διαφορετικές από αυτές του γονέα, αυτός θυμώνει και αντιδρά. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε πως πίσω από αυτόν το θυμό κρύβεται ματαίωση. Αγγίζονται πληγές μακρινής προέλευσης.
Οι περισσότεροι από μας μεγαλώσαμε χωρίς να νιώσουμε ποτέ αποδεκτοί. Πάντα κάτι κάναμε λάθος και πάντα έπρεπε να διορθωνόμαστε. Ο δρόμος μας έπρεπε να διορθωθεί. Έτσι μάθαμε στην ζωή μας να τρέχουμε προς κάπου χωρίς να ξέρουμε τι, πως και που είναι αυτό το κάπου.
Υπήρχε μια γενική αίσθηση πως αυτό το κάπου είναι το ιδανικό. Όταν το φτάσουμε μια μέρα μέσα από τις συμβουλές, την καθοδήγηση, την χειραφέτηση τότε θα ηρεμήσουμε. Θυμάμαι τα λόγια μιας 19χρονης θεραπευόμενης μου δεν μπορώ να βρω ένα μέρος να είμαι καλά. Όπου και να ΄μαι πάντα έχω μια αίσθηση ανικανοποίητου. Μια φωνή που δεν την αφήνει να νιώσει καλά πουθενά. Μπορούν να ενδοβληθούν από αυτό το κορίτσι πολλά δικά μας κομμάτια.
Πόσες φορές δεν νιώσαμε την ανάγκη να μας αποδεχτούν έτσι όπως είμαστε, και με τα λάθη μας. Χωρίς να χρειάζεται να είμαστε τέλειοι, μάλλον καλύτερα να πω χωρίς να προσποιούμαστε ότι είμαστε τέλειοι, ατσαλάκωτοι, για να μας αποδεχτούν. Όλοι μας θέλουμε ανθρώπους δίπλα μας να μας αναγνωρίζουν και να μας θέλουν με τα λάθη μας.
Τα λάθη μας. Είναι και αυτά εδώ μαζί μας. Οι γονείς που αντέχουν τα δικά τους λάθη θα αντέξουν και τα λάθη των παιδιών τους. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε πως η αντοχή των λαθών πάνω μας προέρχεται από την πηγαία εμπιστοσύνη εαυτού και άλλων.
-Του μιλούσα και με άκουγα περίεργα...
Το ευτυχές με τις εσωτερικές μετακινήσεις είναι πως αν μετακινηθούμε από το σημείο Α στο σημείο Β δεν μπορούμε ποτέ πια να ξανά βρεθούμε στο σημείο Α. Οι εσωτερικές μετακινήσεις προϋποθέτουν και προαπαιτούν έναν τρίτο. Αυτό που κάνει πολύ δύσκολο το ξεκίνημα μιας ψυχοθεραπείας δεν είναι ο φόβος μας προς τον ψυχοθεραπευτή αλλά οι φόβοι μας προς τον ίδιο μας τον εαυτό.
Πρέπει να πούμε ναι στον εαυτό μας. Πρέπει να ασχοληθούμε με αυτό σαν να είναι το σοβαρότερο απ΄ όλα τα καθήκοντά μας. (C. Jung)
