Ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλος ενός ανθρώπου ανταποκρίνεται στο στρες έπειτα από ένα τραυματικό γεγονός μπορεί να βοηθά στην πρόβλεψη των μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων της ψυχικής υγείας του.
Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ και δημοσιεύτηκε στο American Journal of Psychiatry. Η έρευνα είναι μέρος του προγράμματος AURORA, μιας μελέτης μεγάλης κλίμακας, που παρατήρησε περισσότερα από 3.000 άτομα μέχρι και ένα χρόνο μετά την έκθεσή τους σε ένα τραυματικό γεγονός.
Τα στοιχεία από προηγούμενες έρευνες υποδηλώνουν ότι είναι συνηθισμένο οι άνθρωποι να παρουσιάζουν ένα μεγάλο εύρος αποκρίσεων σε μια τραυματική εμπειρία, όπως μια φυσική καταστροφή ή ένα σοβαρό ατύχημα. Κάποιος μπορεί να εμφανίσει αρχικά συμπτώματα που μειώνονται με τον χρόνο, ενώ άλλος μπορεί να έχει συμπτώματα που διαρκούν πολύ και τον δυσκολεύουν σε καθημερινές δραστηριότητες.
Αυτές οι διαφορετικές αποκρίσεις δεν εντάσσονται απολύτως σε υπάρχουσες διαγνωστικές κατηγορίες και, αν και υπάρχουν γνωστοί παράγοντες κινδύνου και ανθεκτικότητας που συνδέονται με εκβάσεις ψυχικής υγείας, οι ερευνητές δεν είναι ακόμα σε θέση να προβλέπουν πώς θα ανταποκριθεί ένα συγκεκριμένο άτομο μετά την εμπειρία ενός τραυματικού γεγονότος.
Με τη χρήση μιας ποικιλίας νευροβιολογικών, συμπεριφορικών και αυτοαναφερόμενων μετρήσεων, οι ερευνητές της μελέτης AURORA ελπίζουν να αναπτύξουν μια συνολική εικόνα των παραγόντων που παίζουν κάποιο ρόλο στην ψυχική υγεία των ανθρώπων που επέζησαν από τραύμα.
Ως μέρος της μελέτης, η Τζένιφερ Στίβενς, Ph.D., από το Πανεπιστήμιο Έμορι, εξέτασε τη μετατραυματική εγκεφαλική δραστηριότητα σε μια αρχική ομάδα από 69 συμμετέχοντες του AURORA, οι οποίοι βρέθηκαν στα επείγοντα έπειτα από αυτοκινητικό ατύχημα. Η Στίβενς και οι συνεργάτες της έκαναν την υπόθεση ότι τα διαφορετικά μοτίβα εγκεφαλικής δραστηριότητας που σχετίζεται με στρες μπορεί να προβλέψουν μακροπρόθεσμα συμπτώματα ψυχικής υγείας των συμμετεχόντων σε ένα εύρος διαγνώσεων.
Δύο εβδομάδες μετά το ατύχημα, μετρήθηκε η εγκεφαλική δραστηριότητα των συμμετεχόντων μέσω μαγνητικής τομογραφίας, καθώς εκτελούσαν μια σειρά εργασιών μέσω υπολογιστή. Οι εργασίες αξιολογούσαν την εγκεφαλική τους δραστηριότητα σε σχέση με σήματα κοινωνικής απειλής και ανταμοιβής, και καταστάσεις που απαιτούσαν από αυτούς να συγκρατήσουν μια απόκριση.
Στους επόμενους έξι μήνες, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ψηφιακά ερωτηματολόγια, στα οποία ανέφεραν συμπτώματα μετατραυματικού στρες, κατάθλιψης, αποσύνδεσης, άγχους και παρορμητικότητας.
Η ανάλυση των δεδομένων της εγκεφαλικής δραστηριότητας των συμμετεχόντων αποκάλυψε τέσσερα διακριτά προφίλ:
- Αντιδραστικό/μη συγκρατημένο: Υψηλή δραστηριότητα σε σχέση και με την απειλή και με την ανταμοιβή. Μικρή δραστηριότητα σε σχέση με τον περιορισμό απόκρισης.
- Χαμηλό-ανταμοιβή/Υψηλό-απειλή: Υψηλή δραστηριότητα σε σχέση με την απειλή. Χαμηλή δραστηριότητα σε σχέση με την ανταμοιβή.
- Υψηλό-ανταμοιβή: Καθόλου δραστηριότητα σε σχέση με την απειλή. Μικρή δραστηριότητα σε σχέση με τον περιορισμό απόκρισης. Υψηλή δραστηριότητα σε σχέση με την ανταμοιβή.
- Συγκρατημένο: Απενεργοποίηση σε σχέση με την απειλή. Κάποια δραστηριότητα σε σχέση με τον περιορισμό. Μικρή δραστηριότητα σε σχέση με την ανταμοιβή.
Οι ερευνητές έπειτα έκαναν τις ίδιες αναλύσεις σε μια διαφορετική ομάδα 77 συμμετεχόντων, οι οποίοι επίσης πήγαν στα επείγοντα ύστερα από έκθεση σε μια ποικιλία τραυματικών γεγονότων. Σε αυτή την ομάδα, βρήκαν στοιχεία για τρία από τα τέσσερα προφίλ: το αντιδραστικό/μη συγκρατημένο, το χαμηλό-ανταμοιβή/υψηλό-απειλή και το συγκρατημένο. Αυτά τα προφίλ δεν συνδέθηκαν με άλλα χαρακτηριστικά, δημογραφικά, σχετικά με υγεία, τραύμα ή συγκεκριμένο τόπο.
Διαβάστε σχετικά: Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε κάποιον με Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (ΔΜΤΣ);
Οι ερευνητές βρήκαν ότι οι συμμετέχοντες με το αντιδραστικό προφίλ ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα συμπτωμάτων για διαταραχή μετατραυματικού στρες και άγχος στη διάρκεια των έξι μηνών που ακολούθησαν, σε σύγκριση με τα άλλα προφίλ. Δεν βρέθηκε σχέση ανάμεσα σε κανένα από τα προφίλ εγκεφαλικής δραστηριότητας και άλλα αποτελέσματα ψυχικής υγείας, όπως συμπτώματα κατάθλιψης, αποσύνδεσης ή παρορμητικότητας.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι τα αποτελέσματα για την αντιδραστικότητα στην ανταμοιβή δικαιολογούν το να αντιμετωπιστεί με μεγαλύτερη προσοχή σε μελλοντικές μελέτες ως πιθανός παράγοντας κινδύνου για συμπτώματα σχετιζόμενα με στρες έπειτα από τραύμα.
Αυτά τα αρχικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι τα προφίλ θα μπορούσαν να παρέχουν ουσιαστικές πληροφορίες σχετικά με την ευαλωτότητα ενός ατόμου στο στρες έπειτα από ένα τραυματικό γεγονός. Η δημιουργία αξιόπιστων προγνωστικών προφίλ για την απόκριση στο στρες θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κλινική φροντίδα, βοηθώντας τους ειδικούς να παρέχουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις, προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες ανάγκες και καταστάσεις των επιζώντων τραύματος.
Έρευνα: Jennifer S. Stevens et al, Brain-Based Biotypes of Psychiatric Vulnerability in the Acute Aftermath of Trauma, American Journal of Psychiatry (2021).
Απόδοση: Μαρία Φωτεινή Σκούπρα, Ψυχολόγος-Γνωσιακή Συμπεριφορική θεραπεύτρια
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
