Ο Ισαάκ Νεύτων ήταν ένας κλασσικός νευρωτικός. Επέμενε σε μια σκέψη και ανησυχούσε έντονα, ήταν επιρρεπής στο να σκέφτεται τα επιστημονικά προβλήματα που είχε μπροστά του, καθώς και τις αμαρτίες της παιδικής του ηλικίας. Ο Νεύτων όμως, είχε και δημιουργικές – πρωτοποριακές σκέψεις σχετικά με τη φυσική, τόσο βαθυστόχαστες που εξακολουθούν να αποτελούν μέρος της σχολικής εκπαίδευσης στη Φυσική.
Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Trends in Cognitive Sciences Opinion”, ψυχολόγοι παρουσιάζουν μια νέα θεωρία βάσει της οποίας η νευρωτική δυστυχία και η δημιουργικότητα πάνε χέρι-χέρι. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την αυτο-δημιουργική σκέψη είναι εξαιρετικά ενεργό στο νευρωτισμό, κάτι το οποίο έχει θετικές προεκτάσεις (π.χ., δημιουργικότητα) όσο και αρνητικές (π.χ., δυστυχία).
Οι άνθρωποι που εμφανίζουν υψηλές τιμές στο νευρωτισμό στα τεστ προσωπικότητας, τείνουν να έχουν όλων των ειδών αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, πασχίζουν να ανταποκριθούν σε επικίνδυνες εργασίες και είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ψυχιατρικές διαταραχές κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Η πιο δημοφιλής εξήγηση σχετικά με το γιατί οι άνθρωποι είναι νευρωτικοί, προέρχεται από τον Βρετανό ψυχολόγο Jeffrey Gray, ο οποίος πρότεινε ότι τα άτομα αυτά έχουν μια αυξημένη ευαισθησία ως προς την απειλή. Κατέληξε στο συμπέρασμα αυτό, μετά από την παρατήρηση πως τα αγχολυτικά φάρμακα μείωσαν την ευαισθησία των τρωκτικών σε τιμωρητικά ερεθίσματα ενώ βοήθησαν επίσης στη χαλάρωση και στη ζωντάνια ψυχιατρικών ασθενών.
Ο Gray είχε μια χρήσιμη και λογική θεωρία, αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν εξέλαβε υπόψιν το πλήρες φάσμα του νευρωτισμού. Είναι αρκετά δύσκολο να εξηγηθεί ο νευρωτισμός στο πλαίσιο μιας μεγιστοποιημένης αντίληψης της απειλής, διότι εκείνοι που παρουσιάζουν υψηλή βαθμολογία, συχνά αισθάνονται δυστυχισμένοι σε καταστάσεις όπου δεν υπάρχει καμία απειλή, λέει ο επικεφαλής συγγραφέας του άρθρου Adam Perkins και ερευνητής της Προσωπικότητας στο King's College του Λονδίνου.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι πως υπάρχει βιβλιογραφία που δείχνει ότι οι μετρήσεις στο νευρωτισμό συσχετίζονται θετικά με τη δημιουργικότητα. Γιατί λοιπόν θα πρέπει όταν έχει κανείς μια μεγιστοποιημένη αντίληψη των απειλητικών αντικειμένων, να βρίσκει νέες και δημιουργικές ιδέες;.
Η στιγμή «Εύρηκα» του Perkins ήρθε μετά από τη συνάντησή του με τον Jonathan Smallwood, έναν κορυφαίο ειδικό στην νευρωνική βάση της ονειροπόλησης. Ο Smallwood περιέγραψε την έρευνά του η οποία έδειξε πως τα άτομα που βρίσκονταν σε ένα μαγνητικό τομογράφο και παρουσιάζουν αυθόρμητα ιδιαίτερα αρνητικές σκέψεις (βασικός δείκτης του νευρωτισμού), εμφάνιζαν μεγαλύτερη δραστηριότητα στις περιοχές του έσω προμετωπιαίου φλοιού που σχετίζονται με τη συνειδητή αντίληψη της απειλής.
Ο Perkins συνειδητοποίησε ότι οι ατομικές διαφορές στη δραστηριότητα αυτών των κυκλωμάτων του εγκεφάλου, που καθορίζουν την αυτο-δημιουργική σκέψη, θα μπορούσαν να προσδίδουν μια αιτιώδης εξήγηση στο νευρωτισμό.
Διαβάστε σχετικά: 3 αρνητικά μοτίβα σκέψης και πώς να τα αποφύγετε
Ερευνητές στο παρελθόν είχαν ότι υπάρχει μια αλλαγή από τη δραστηριότητα του σημείου του εγκεφάλου που σχετίζεται με το άγχος, στην δραστηριότητα του μεσεγκεφάλου που σχετίζεται με τον πανικό, όταν το απειλητικό ερέθισμα πλησιάζει όλο και περισσότερο. Αυτή η μετάβαση από το άγχος στον πανικό, ελέγχεται από τα κυκλώματα στους πλάγιους βασικούς πυρήνες της αμυγδαλής- το συναισθηματικό κέντρο του εγκεφάλου.
Σκέφτηκα πως αν συμβεί να έχεις μια υπερίσχυση αρνητικών αυτο-παραγόμενων σκέψεων λόγω των υψηλών επιπέδων της αυθόρμητης δραστηριότητας στις περιοχές του έσω προμετωπιαίου φλοιού, που διέπουν την συνειδητή αντίληψη της απειλής και έχεις την τάση να βιώνεις πανικό σε συντομότερο χρονικό διάστημα από το μέσο άνθρωπο, λόγω του ότι διαθέτεις ιδιαίτερα υψηλή δραστηριότητα στους βασικούς πλευρικούς πυρήνες της αμυγδαλής, τότε αυτό σημαίνει ότι μπορείς να βιώσεις έντονα αρνητικά συναισθήματα, ακόμη και όταν δεν υπάρχει παρούσα απειλή, λέει ο Perkins.
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πως για συγκεκριμένους λόγους, σε νευρολογικό επίπεδο, όσοι παρουσιάζουν υψηλή βαθμολογία στο νευρωτισμό, έχουν ιδιαίτερα υψηλή φαντασία που είναι ενεργή, η οποία λειτουργεί ως μια ενσωματωμένη 'γεννήτρια' απειλής.
Τα θετικά του νευρωτισμού
Η ψυχιατρική σημασία αυτής της θεωρίας τονίστηκε από τον ψυχίατρο και συν-συγγραφέα Danilo Arnone, ο οποίος υποστήριξε ότι το νέο αυτό γνωστικό μοντέλο θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξήγηση του υπερ-σκεπτόμενου μοτίβου το οποίο συναντάται στην κατάθλιψη.
Η υπόθεση της υπερβολικής σκέψης εξηγεί, επίσης, τα θετικά του νευρωτισμού. Η δημιουργικότητα του Ισαάκ Νεύτωνα, και άλλων νευρωτικών, μπορεί απλά να είναι το αποτέλεσμα της τάσης τους να εμμένουν στα προβλήματα πολύ περισσότερο από το μέσο άνθρωπο. Κρατάω το ζήτημα συνεχώς μπροστά μου και περιμένω μέχρι οι πρώτες αχτίδες φωτός να εμφανιστούν και σιγά-σιγά, να ανοίξουν σε ένα πλήρες και καθαρό φως, είπε κάποτε ο Νεύτων για τη μέθοδο επίλυσης των προβλημάτων του.
Είμαστε ακόμη πολύ μακριά από την πλήρη εξήγηση του νευρωτισμού και δεν έχουμε όλες τις απαντήσεις, αλλά ελπίζουμε ότι η νέα θεωρία μας θα βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν τις δικές τους εμπειρίες και να δείξει ότι παρ’ όλο που μπορεί κανείς να είναι άκρως νευρωτικός και αυτό εξ ορισμού να είναι δυσάρεστο, έχει όμως και δημιουργικά οφέλη, λέει ο Perkins.
Ας ελπίσουμε ότι η θεωρία μας, θα προωθήσει επίσης νέα έρευνα, καθώς μας παρέχει ένα άμεσα ενοποιητικό πλαίσιο για να συνδέσει κανείς τις δημιουργικές πτυχές του νευρωτισμού με τις συναισθηματικές.
Πηγή: medicalxpress.com
Απόδοση - Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
