Το άτομο με κοινωνική φοβία, φοβάται ότι θα ενεργήσει με ένα τρόπο (ή θα δείξει συμπτώματα άγχους) που θα το ταπεινώσει ή θα το φέρει σε αμηχανία....
Η κοινωνική φοβία αποτελεί μια συχνή αγχώδη διαταραχή. Εμφανίζεται δύο φορές συχνότερα στις γυναίκες απ’ ότι στους άντρες και συχνά πρωτοεμφανίζεται στην παιδική ή στην εφηβική ηλικία.
Η κοινωνική φοβία, σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια DSM-IV της American Psychiatric Association, αφορά σε «έκδηλο και επίμονο φόβο του ατόμου μιας ή περισσότερων καταστάσεων, οι οποίες είναι είτε κοινωνικές είτε απαιτείται να ενεργήσει μπροστά σε κοινό και στις οποίες εκτίθεται σε άγνωστους ανθρώπους… Το άτομο φοβάται ότι θα ενεργήσει με ένα τρόπο (ή θα δείξει συμπτώματα άγχους) που θα το ταπεινώσει ή θα το φέρει σε αμηχανία».
Το άτομο που πάσχει από κοινωνική φοβία αντιλαμβάνεται συνήθως ότι ο φόβος του είναι υπερβολικός. Παρόλα αυτά, δεν μπορεί να τον ελέγξει. Το άγχος του μπορεί να αφορά συγκεκριμένες καταστάσεις (π.χ. να μιλήσει ή να φάει μπροστά σε κόσμο) ή το άτομο μπορεί να αγχώνεται για τις περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις. Τις καταστάσεις αυτές είτε τις αποφεύγει είτε τις υπομένει (με έντονο άγχος). Το άγχος αυτό μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την εργασία, το σχολείο ή άλλες συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες
Το έντονο άγχος που βιώνει το άτομο επίσης συχνά συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα, όπως εφίδρωση, τρέμουλο, κοκκίνισμα, τάση για εμετό κτλ. Το άτομο, μόλις αντιλαμβάνεται τα συμπτώματα αυτά, αγχώνεται ακόμα περισσότερο γιατί δεν επιθυμεί τα συμπτώματα αυτά να γίνουν αντιληπτά από τους άλλους. Αυτό όμως έχει ως συνέπεια τα συμπτώματα αυτά να γίνουν πιο έντονα. Έτσι το άτομο παγιδεύεται σε μια σειρά από φαύλους κύκλους.
Πρόκειται με άλλα λόγια για κάτι διαφορετικό και βαθύτερο από μια απλή συστολή ή από την ντροπαλότητα για τη οποία συχνά μιλάμε στην καθημερινή ζωή. Ένα ντροπαλό άτομο μπορεί να μη νιώθει άνετα μπροστά σε πολύ κόσμο αλλά δεν βιώνει το έντονο άγχος και ανάλογα σωματικά συμπτώματα που βιώνει ένα άτομο που υποφέρει από κοινωνική φοβία σε μια ανάλογη περίσταση.
Επιπλέον, ένα ντροπαλό άτομο δεν αποφεύγει μια κοινωνική κατάσταση στην οποία θα αισθάνεται το επίκεντρο της προσοχής, ενώ αντίθετα το άτομο με κοινωνική φοβία είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα το κάνει.
Η κοινωνική φοβία μπορεί να αντιμετωπιστεί τόσο με φαρμακοθεραπεία (αγχολυτικά-αντικαταθλιπτικά φάρμακα) όσο και με ψυχοθεραπεία. Υπάρχουν πολλές μορφές ψυχοθεραπείας (ψυχοδυναμική, συστημική κτλ). Μία από αυτές είναι και η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, η οποία έχει αποδειχτεί πολύ αποτελεσματική στη θεραπεία της κοινωνικής φοβίας. Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία αποτελεί μία βραχυπρόθεσμη μορφή θεραπείας, η οποία μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Η ΓΣΘ βοηθάει αρχικά το άτομο να ξεφύγει από τους φαύλους κύκλους στους οποίους έχει εγκλωβιστεί. Με τη βοήθεια γνωσιακών τεχνικών το άτομο τροποποιεί τον «λανθασμένο τρόπο» με τον οποίο αντιλαμβάνεται τις καταστάσεις αυτές. Επίσης με τη βοήθεια συμπεριφορικών τεχνικών, το άτομο σταδιακά εκτίθεται στις καταστάσεις που φοβάται, μαθαίνοντας να τις αντιμετωπίζει διαφορετικά και να διαχειρίζεται καλύτερα το άγχος του. Επίσης μέσα στα πλαίσια της θεραπείας το άτομο ανακαλύπτει από πού προέρχεται το κοινωνικό άγχος και σταδιακά ενισχύει την αυτοεκτίμησή του.
