Μία θεραπευτική προσέγγιση βάζει τους γονείς σε βοηθητικό ρόλο, δίνοντας αξία στην υποστήριξη του παιδιού αλλά και στους ίδιους.
Η Λύντια είναι σοβαρά ελλιποβαρής, υποφέρει από ιατρικές επιπλοκές από μια διατροφική διαταραχή και νοσηλεύεται. Η ιατρική ομάδα που την παρακολουθεί, επιστρατεύει τη μαμά της για να την βοηθήσουν να κερδίσει βάρος μέσω της διατροφικής υποστήριξης. Η Λύντια και η μαμά της κάθονται για το πρώτο γεύμα τους μαζί.
Κατά τη διάρκεια του γεύματος, η μαμά παίρνει το ψωμάκι από τον δίσκο της κόρης της και το κρύβει στην τσάντα της. Λέει στην κόρη της: Μπορείς να αποφύγεις το ψωμί σήμερα. Ένα βήμα τη φορά.
Λείπει από τη μαμά της Λύντια το κίνητρο για να υποστηρίξει την ανάρρωση της κόρης της; Δεν νοιάζεται; Ή δεν καταλαβαίνει;
Επί 10 χρόνια που εργάζομαι ως ψυχολόγος στο πεδίο των διατροφικών διαταραχών, αντιμετώπισα πολλές εκδοχές στο σενάριο που περιέγραψα παραπάνω. Με τη χρήση της λάθος σκοπιάς, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι η μαμά της δεν πρόκειται να τα καταφέρει ως σύμμαχος για την ανάρρωση της Λύντια. Στην πραγματικότητα, αυτό που δείχνουν οι έρευνες είναι ότι κάτω από αυτά τα προβληματικά μοτίβα υποστήριξης βρίσκονται βαθύτεροι φόβοι.
Οι γονείς σαν τη μαμά της Λύντια φοβούνται ότι αν κάνουν κάτι λάθος, ή αν το παιδί τους πιεστεί πολύ να αναρρώσει, ότι θα βιώσει υπερβολική δυσφορία. Ότι θα οδηγηθεί κατευθείαν στην κατάθλιψη, στον αυτο-τραυματισμό ή στον εφιάλτη κάθε γονέα, την αυτοκτονία. Πολύ συχνά και συνειδητά ή όχι, αυτοί οι γονείς αισθάνονται εγκλωβισμένοι μεταξύ σφύρας και άκμονος.
Η έρευνά μας, δείχνει επίσης ότι με στοχευμένη υποστήριξη πολλοί γονείς μπορούν να μεταμορφώσουν τους φόβους τους και τις σχετικές συμπεριφορές ώστε να παίξουν πολύ θετικό ρόλο στην θεραπεία της διατροφικής διαταραχής του παιδιού τους, ακόμη και αν αρχικά δεν φαίνεται έτσι.
Μάχη με τον φόβο και την αυτοκατηγορία
Οι διατροφικές διαταραχές σχετίζονται με υψηλά ποσοστά ασθένειας και πρόωρου θανάτου. Βλάπτουν σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ανθρώπου και κρίνεται πολύ δύσκολο να θεραπευτούν. Αν και οι γονείς θεωρούνται ως σημαντικοί παράγοντες θεραπείας όταν ο ασθενής είναι παιδί ή έφηβος, αυτό δεν είναι απαραίτητα ο κανόνας όταν το άτομο με τη διατροφική διαταραχή είναι άνω των 18 ετών ή όταν οι γονείς δημιουργούν προβλήματα όπως στην περίπτωση της Λύντια πιο πάνω.
Για την ακρίβεια, όταν οι γονείς είναι επικριτικοί ή υποβοηθούν τα συμπτώματα, δεν είναι ασυνήθιστο να κρατούνται στο περιθώριο της διαδικασίας ανάρρωσης, αν περιλαμβάνονται έστω και λίγο.
Η έρευνά μας δείχνει ότι ο φόβος ενός γονέα για την ασφάλεια του παιδιού τους μπορεί να προκαλέσει συμπεριφορές που δημιουργούν προβλήματα.
Το ίδιο αποτέλεσμα μπορούν να φέρουν και τα συναισθήματα της αυτοκατηγορίας. Σε αυτό το πεδίο έρευνας και κλινικής πρακτικής, πλέον γνωρίζουμε με σιγουριά ότι οι γονείς δεν προκαλούν διατροφικές διαταραχές. Ναι, τα οικογενειακά μοτίβα μπορούν να παίξουν ρόλο, αλλά και η επίδραση των γονιδίων, των ΜΜΕ, των συνομηλίκων και πολλών άλλων παραγόντων επίσης, που μόλις ξεκινήσαμε να ανακαλύπτουμε. Μεταξύ αυτών των διαφορετικών μεταβλητών υπάρχουν και οι διαπροσωπικές σχέσεις. Το ελάχιστο που μπορούμε να πούμε είναι ότι είναι περίπλοκο.
Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι γονείς εξακολουθούν να κουβαλάνε μέσα τους μια ιστορία αυτοκατηγορίας για την ασθένεια του παιδιού τους. Όπως μπορεί επίσης και οι γείτονες, οι φίλοι και τα μέλη της οικογένειας. Θέστε στον εαυτό σας αυτή την ερώτηση: Αν θεωρούσατε ότι ήσασταν υπεύθυνοι, ακόμη και ελάχιστα, για την ασθένεια του παιδιού σας, δεν θα ξεπερνούσατε τους δισταγμούς σας στο να συμμετέχετε στη θεραπεία; Για κάθε ενδεχόμενο; Ακόμη ένα σκληρό δίλημμα.
Διαβάστε σχετικά: Βουλιμία και υπερφαγία: όταν το φαγητό γίνεται εμμονή
Όλοι οι γονείς μπορούν να γίνουν βοηθοί στην ανάρρωση
Οπότε τι κάνουμε; Μαζί με έναν συνάδελφο, ανέπτυξα την Συναισθηματικά Εστιασμένη Οικογενειακή Θεραπεία, ένα μοντέλο θεραπείας που σχεδιάστηκε για να βοηθήσει τους γονείς να υποστηρίξουν τη σωματική και συναισθηματική ανάρρωση του παιδιού τους από μια διατροφική διαταραχή.
Εκπαιδευμένοι ψυχολόγοι, εφοδιάζουν τους γονείς με συγκεκριμένες στρατηγικές για να ανταποκριθούν στις συμπεριφορές και στα συναισθήματα του παιδιού τους, συμπεριλαμβανομένων των ξεσπασμάτων, των συναισθημάτων απόγνωσης, ακόμη και την πλήρη σιωπή και ιδιαίτερα όταν αυτά επηρεάζουν τα γεύματα.
Όταν αυτά τα συναισθήματα φόβου και αυτοκατηγορίας καταλαμβάνουν τον γονέα και αναμφισβήτητα το κάνουν σε κάποιο σημείο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ανάρρωσης, ο ψυχολόγος της ΣΕΟΘ εισαγάγει συγκεκριμένες τεχνικές για να βοηθήσει τους γονείς να ξεπεράσουν αυτά τα «συναισθηματικά μπλοκαρίσματα». Στη συνέχεια, τους βοηθούν να επανέλθουν στην υποστήριξη του αγαπημένου τους με καλό τρόπο.
Δοκιμάσαμε αυτή τη διαδικασία πρόσφατα κατά τη διάρκεια μιας σύντομης παρέμβασης με γονείς που έχουν παιδιά με διατροφική διαταραχή. Περισσότεροι από 100 γονείς από όλο τον Καναδά παρακολούθησαν ένα διήμερο εργαστήριο φροντιστών χωρίς την παρουσία του αγαπημένου τους ατόμου.
Διδάχθηκαν πώς να υποστηρίζουν το παιδί τους με γεύματα και με τον συναισθηματικό πόνο που κρύβει η διατροφική διαταραχή, συμπεριλαμβανομένης και της θεραπείας των οικογενειακών σχέσεων όπου ήταν απαραίτητο. Επίσης υποστηρίχθηκαν στην πορεία τους μέσα από τους φόβους τους και την αυτοκατηγορία.
Σίγουρα, η συμμετοχή στο εργαστήριο οδήγησε σε μείωση αυτών των συναισθημάτων. Αυτό στη συνέχεια οδήγησε σε αύξηση στην πίστη των γονιών στον ρόλο τους ως βοηθοί των παιδιών τους κατά την ανάρρωσή τους. Το πιο σημαντικό ήταν ότι εξέφρασαν επίσης την προθυμία να πάνε στο σπίτι και να εφαρμόσουν όλα όσα είχαν μάθει και με την αυτοπεποίθηση που μόλις είχαν ανακαλύψει. Πιστεύουμε ότι αυτά είναι σπουδαία νέα για τους θεραπευόμενους και τις οικογένειές τους και ακόμη και για τους ψυχολόγους που τους υποστηρίζουν.
Για την ακρίβεια, αυτό το γεγονός προσφέρει περισσότερες αποδείξεις ότι οι γονείς κάνουν το καλύτερο που μπορούν με όσα διαθέτουν και χρειάζονται -όχι, αξίζουν- επαγγελματική υποστήριξη όταν τα συναισθήματά τους τους ξεπερνάνε, μια πολύ φυσιολογική εμπειρία όταν αντιμετωπίζουμε μια ασθένεια που απειλεί τη ζωή.
Νευρολογικά συνδεδεμένοι για πάντα
Οι γονείς και τα παιδιά είναι νευρολογικά συνδεδεμένοι και για πάντα. Αυτό υποστηρίζει την ιδέα ότι θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουμε τους γονείς περισσότερο, όχι λιγότερο. Άσχετα αν το παιδί είναι 14 ή 40 και άσχετα αν ο γονέας έχει κάνει λάθη στο παρελθόν ή η σχέση είναι τεταμένη.
Για την ακρίβεια, όταν οι εντάσεις είναι μεγάλες στην οικογένεια, η ανάρρωση μπορεί να είναι πιο δύσκολη για το άτομο με τη διατροφική διαταραχή, γεγονός που αποτελεί καλό λόγο να δουλέψουμε με όλους τους εμπλεκόμενους.
Επίσης σημαίνει ότι αν και οι γονείς μπορούν να υποστηριχθούν για να λειτουργήσουν ως ο βοηθός ανάρρωσης του παιδιού τους, οι προσπάθειές τους, ακόμη και αν είναι σε πολύ μικρότερη κλίμακα και ατελείς, θα είναι πολύ πιο ισχυρές από οποιουδήποτε θεραπευτή. Αυτός είναι ένας σπουδαίος λόγος για να δουλέψουμε με όλους τους εμπλεκόμενους.
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου, Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
