PsychologyNow Team

Κατανοώντας το σύνδρομο Asperger

Κατανοώντας το σύνδρομο Asperger

PsychologyNow Team
αγόρι που γελάει

Προσπαθήστε να φανταστείτε μια ασθένεια, η οποία θα επηρέαζε την ικανότητά σας να αντιλαμβάνεστε τα κοινωνικά ερεθίσματα.


Οι περισσότεροι από εμάς επιθυμούμε να κάνουμε την καλύτερη δυνατή εντύπωση όταν βρισκόμαστε σε σημαντικές κοινωνικές καταστάσεις. Η ικανότητα αυτή είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία μας μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο, καθώς μας διευκολύνει στην εύρεση εργασίας και στην επίλυση δύσκολων συγκρούσεων γύρω μας. Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει να μπορούμε να υπολογίζουμε τις απαντήσεις μας προς τους άλλους με βάση παρατηρήσεις σχετικές με την έκφραση του προσώπου, τον τόνο της φωνής και τη γλώσσα του σώματος. Μέσα από αυτές τις παρατηρήσεις μπορούμε να καθορίσουμε αν οι πράξεις μας κάνουν τους άλλους χαρούμενους, λυπημένους, θυμωμένους κτλ.

Με βάση τα παραπάνω, προσπαθήστε να φανταστείτε μια ασθένεια, η οποία θα επηρέαζε την ικανότητά σας να αντιλαμβάνεστε τα κοινωνικά ερεθίσματα. Πόσο δύσκολο θα ήταν να επικοινωνήσετε με τους άλλους; Αυτή είναι μια μεγάλη δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα άτομα με Σύνδρομο Asperger, το οποίο ανήκει στις διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος.

 

Τι είναι το σύνδρομο Asperger;

Η ψυχική αυτή διαταραχή πήρε το όνομά της από τον Αυστριακό παιδίατρο Dr. Hans Asperger, ο οποίος ήταν ο πρώτος που μελέτησε και περιέγραψε την διαταραχή στην δεκαετία του 1940. Όπως προαναφέρθηκε, το σύνδρομο Asperger εντάσσεται στο φάσμα του αυτισμού και είναι μια λιγότερο σοβαρή μορφή αυτισμού. Συνιστά μια έμφυτη ανικανότητα του ατόμου, για την οποία δεν υπάρχει θεραπεία προς το παρόν (ούτε είναι γνωστή η αιτία). Αυτή η ανικανότητα επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία του ατόμου και πιο συγκεκριμένα την αντίληψη και την επεξεργασία του κόσμου και των ανθρώπων γύρω του.

Το Asperger κατατάσσεται στο «φάσμα αυτισμού», αλλά ωστόσο ο αυτισμός είναι κάτι εξαιρετικά μεταβλητό, το οποίο μπορεί να επηρεάσει διαφορικά άτομα με διαφορετικούς τρόπους και με πολλούς διαφορετικούς βαθμούς σοβαρότητας. Το Asperger είναι σχετικά συχνό, για παράδειγμα επηρεάζει περίπου 1 στα 165 άτομα στον Καναδά. Η διαταραχή αυτή μπορεί να εμφανιστεί σε όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως κοινωνικού στρώματος, αλλά πιο συχνά εμφανίζεται σε άντρες παρά σε γυναίκες (δεν είναι ακόμα γνωστό γιατί συμβαίνει αυτό).

Το Asperger συνήθως θεωρείται μια αόρατη ανικανότητα, καθώς δεν είναι άμεσα εμφανής. Οι τομείς στους οποίους εμφανίζουν δυσκολία τα άτομα αυτά είναι κυρίως:
• Κοινωνική επικοινωνία
• Κοινωνική αλληλεπίδραση
• Κοινωνική φαντασία

Το σύνδρομο Asperger ωστόσο, δεν επηρεάζει απαραίτητα και την νοημοσύνη του ατόμου. Πολλά από τα άτομα με το σύνδρομο φαίνεται να έχουν IQ μεγαλύτερο του μέσου όρου – σε αντίθεση με τα άτομα που έχουν αυτισμό, ο οποίος προκαλεί μαθησιακές δυσκολίες (αν και πρέπει να σημειωθεί ότι τα άτομα με Asperger είναι επιρρεπή στο να εμφανίσουν ΔΕΠΥ, δυσλεξία, δυσπραξία και σε εξαιρετικά σοβαρές περιπτώσεις επιληψία). Επιπλέον, το σύνδρομο Asperger συγχέεται συχνά με την έννοια του χαρισματικού, με αποτέλεσμα την διάγνωση των χαρισματικών παιδιών με Asperger και το αντίστροφο.

Για τα άτομα με Asperger, τα οποία δεν εμφανίζουν σοβαρή έκπτωση, η πορεία ζωής τους φαίνεται να είναι ευτυχισμένη και επιτυχημένη, εάν έχουν πρόσβαση σε επαρκή υποστήριξη. Υπάρχουν πολλές μορφές θεραπείας που βασίζονται στην κοινωνικότητα, τη συμπεριφορά και την επικοινωνία και μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά τα άτομα αυτά.

 

Οι προκλήσεις του συνδρόμου Asperger

Το σύνδρομο Asperger μπορεί να επηρεάσει κάθε άτομο με διαφορετικό τρόπο, αλλά οι βασικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο καθένας εντοπίζονται στους παρακάτω τρείς βασικούς τομείς:

Δυσκολία με την διαπροσωπική επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση.
Το σύνδρομο Asperger προκαλεί συνήθως δυσκολία στην κατανόηση μιας συνομιλίας και στην έκφραση των συναισθημάτων με κατάλληλο και επαρκή τρόπο. Η δυσκολία στην σωστή επεξεργασία μια συζήτησης οφείλεται στην έμφυτη δυσκολία αντίληψης των χειρονομιών, των εκφράσεων του προσώπου και/ή στον τόνο της φωνής. Τα άτομα που παρουσιάζουν ελλείψεις στην ικανότητα αυτή φαίνεται να έχουν «φτωχό φίλτρο» και να μην αντιλαμβάνονται πότε κάνουν τους άλλους να νιώθουν άβολα ή πότε πρέπει να σταματήσουν μια συζήτηση. Τα άτομα με Asperger μπορεί να μην καταλαβαίνουν ότι τα αστεία είναι αστεία και να δυσκολεύονται ιδιαίτερα με τις αφηρημένες όψεις μιας συζήτησης, όπως οι μεταφορές. Όταν μιλάτε με κάποιο άτομο με Asperger πρέπει να είστε λακωνικοί, περιεκτικοί και να αποφεύγετε την περαιτέρω ανάπτυξη του θέματος.

Τα άτομα με Asperger μπορεί να γίνουν αντιληπτά ως «αντικοινωνικά», μια άποψη που όμως είναι λανθασμένη. Τα άτομα αυτά πραγματικά αγωνίζονται να διατηρήσουν την κοινωνική τους αλληλεπίδραση λόγω των γνωστικών διαφορών τους και προσπαθούν να διατηρήσουν φιλίες ακόμα και όταν αυτές τα απελπίζουν καθώς τα ελλείμματά τους δεν τους επιτρέπουν την αντίληψη σύνθετων κοινωνικών εννοιών, όπως «ο ρόλος της σιωπής» που διέπει πολλές κοινωνικές καταστάσεις.

Δυσκολία με την κοινωνική φαντασία
Τα άτομα με Asperger δυσκολεύονται αρκετά στο να μπουν στην θέση του άλλου. Είναι πολύ δύσκολο για αυτά να αντιληφθούν τι μπορεί να σκέφτεται και να αισθάνεται κάποιος άλλος, ακόμα και όταν η ικανότητα της φαντασίας είναι πολύ καλά ανεπτυγμένη. Αυτή η έλλειψη τείνει να επηρεάζει την ικανότητα πρόβλεψης των άλλων, αλλά και συμπαράστασης στους αγώνες τους. Τα παιδιά με Asperger μπορεί να δυσκολεύονται επίσης με το φανταστικό παιχνίδι και να διασκεδάζουν με πράγματα που τα άλλα παιδιά δεν βρίσκουν ενδιαφέροντα, όπως για παράδειγμα να οργανώνουν τα παιχνίδια τους ή να κάνουν μαθηματικά.

Βασικά χαρακτηριστικά του ατόμου με σύνδρομο Asperger
Όπως προαναφέρθηκε, η κατάσταση αυτή μπορεί να εκδηλωθεί με ποικίλους τρόπος, διαφορετικούς σε κάθε άτομο. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας («ιδιοτροπίες») που τείνουν να εμφανίζονται, εν όλων ή εν μέρει, στα άτομα αυτά:
• Εμφανής προτίμηση στις ρουτίνες, η οποία εκφράζεται συνήθως με τον τρόπο που επιλέγουν να κάνουν τα πράγματα, ο οποίος είναι σχεδόν τελετουργικός. Τα άτομα με Asperger είναι πολύ ανθεκτικά στην αλλαγή και είναι πιθανό να αναστατωθούν αν δεν πραγματοποιήσουν τις ρουτίνες τους.
• Ειδικά ενδιαφέροντα, στα οποία επικεντρώνονται τόσο έντονα που μπορεί να φαίνεται βασανιστικό σε κάποιον χωρίς το σύνδρομο. Συχνά αποκτούν μεγάλη γνώση και εμπειρία στα πράγματα που τα ενδιαφέρουν.
• Αισθητηριακές δυσκολίες, όπως ένα αίσθημα αμηχανίας κατά την αφή ή ευερεθιστότητα στους έντονους ήχους. Επίσης, συχνά μια ή περισσότερες αισθήσεις είναι υπερ-ανεπτυγμένη ή υπο-ανεπτυγμένη στα άτομα με Asperger. Εξαιτίας αυτού, τα άτομα μπορεί να είναι κάπως αδέξια, καθώς οι αισθήσεις τους μπορεί να βρίσκονται σε σύγχυση και να κάνουν δυσκολότερη την διευθέτηση του σώματος στο χώρο και την εκτέλεση των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων.

 

Πως διαγιγνώσκεται το Asperger;

Όπως πολλές μεταβαλλόμενες και υψηλής λειτουργικότητας ασθένειες, έτσι και το Asperger είναι δύσκολο να διαγνωστεί. Για πολλά χρόνια η διάγνωση είτε γινόταν λανθασμένα είτε δεν γινόταν καθόλου. Σε γενικές γραμμές, οι δυσκολίες αναφέρονται αρχικά σε έναν γενικό ιατρό, ο οποίος παραπέμπει σε κάποιον ψυχίατρο ή κλινικό ψυχολόγο, ο οποίος με τη σειρά του θα χρησιμοποιήσει ψυχολογικές δοκιμασίας αξιολόγησης για την διάγνωση του συνδρόμου. Τυπικά, χρησιμοποιείται ένας συνδυασμός κοινωνικής συναισθηματικής αξιολόγησης και αναπτυξιακής αξιολόγησης.

Ενώ κάποιοι φοβούνται το στιγματισμό του ατόμου από την διάγνωση, είναι συχνά πολύ χρήσιμη για την διευκόλυνση του ασθενούς στην καλύτερη κατανόηση του εαυτού του, καθώς επίσης και στην υποστήριξη και προσαρμογή του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος με σκοπό να γίνει ευκολότερη η ζωή του ατόμου.

Καθώς λοιπόν το Asperger ανήκει στις διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος, μπορεί να διαγνωσθεί ως μια σειρά καταστάσεων που εμπεριέχονται κάτω από την ομπρέλα του αυτισμού, όπως διαταραχή αυτιστικού φάσματος, υψηλής λειτουργικότητας αυτισμού ή άτυπου αυτισμού. Μερικές φορές τα άτομα με συμπτώματα Asperger διαγιγνώσκονται με διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή-μη προσδιοριζόμενη αλλιώς ή σημασιολογική πραγματική διαταραχή.

Όλες αυτές οι διαταραχές επωφελούνται από παρόμοιες θεραπείες, ωστόσο, η θεραπεία είναι απίθανο να ποικίλει σημαντικά ανεξάρτητα από την ταμπέλα που θα δοθεί στην εκάστοτε περίπτωση.


Πηγή: durhma-autism.org

Επιμέλεια: Άννα Αποστολίδου, Ψυχολόγος

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...