Αλγόριθμοι υπολογιστών, βιολογικοί δείκτες και άλλες προηγμένες τεχνικές βοηθούν να εντοπιστούν νωρίτερα οι αυτοκτονικές ενδείξεις.
Οι επιστήμονες σημειώνουν σημαντική πρόοδο στην αναζήτηση λύσεων σε ένα από τα πιο τρομακτικά προβλήματα στην ψυχική υγεία: Πώς να προβλέψουμε ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο να θέσει τέλος στη ζωή του.
Οι ερευνητές στοχεύουν στους λεγόμενους βιοδείκτες, όπως τα μοτίβα της εγκεφαλικής δραστηριότητας σε τομογραφίες fMRI ή τα επίπεδα των ορμονών του στρες στο αίμα, που συνδέονται με αυτοκτονικές σκέψεις και πράξεις. Δημιουργούν αλγόριθμους σε υπολογιστές, τροφοδοτούμενοι από δεκάδες χιλιάδες στοιχεία δεδομένων, για να καταλήξουν σε μετρήσεις που κρίνονται επικίνδυνες προς αυτοκτονία. Στρέφονται προς τα μοτίβα του ύπνου και ακόμη και σε αντιδράσεις των ανθρώπων σε εξειδικευμένα tasks στον υπολογιστή που μπορούν να αποκαλύψουν ασυνείδητες προκαταλήψεις προς τους αυτοτραυματισμούς.
Η ανάγκη για αυτή την πρόβλεψη είναι μεγάλη.
Η πραγματικότητα δείχνει ότι είναι πολύ δύσκολο για τους ψυχιάτρους και τους ψυχολόγους να προσδιορίσουν ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο για αυτοκτονία και το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στις ερωτήσεις που κάνουν στους ασθενείς.
Όμως οι άνθρωποι που σκέφτονται την αυτοκτονία, κρύβουν συχνά τα σχέδιά τους. Πράγματι, οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, διαπίστωσαν ότι οι κλινικοί γιατροί δεν ήταν περισσότερο ακριβείς στην πρόβλεψη απόπειρας αυτοκτονιών τους επόμενους έξι μήνες για τους ασθενείς που επισκέπτονταν ένα ψυχιατρικό τμήμα επειγόντων περιστατικών.
Οι παράγοντες κινδύνου, όπως το να είναι κανείς άντρας, να έχει ένα ιστορικό ψυχικής νόσου και να βιώνει στρεσογόνους παράγοντες όπως μια απαιτητική δουλειά ή η απώλεια μίας σχέσης, δεν είναι συχνά αρκετά συγκεκριμένοι ώστε να βοηθήσουν στην αναγνώριση των ατόμων που σκέφτονται την αυτοκτονία.
Εν τω μεταξύ, τα ποσοστά των αυτοκτονιών αυξάνονται. Η αυτοκτονία είναι μια κύρια αιτία θανάτου και εμείς απλά δεν μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε, λέει ο Matthew Κ. Nock, καθηγητής ψυχολογίας στο Χάρβαρντ και ένας από τους κορυφαίους ερευνητές αυτοκτονίας στις ΗΠΑ.
Ενώ η κατάθλιψη είναι η ψυχική ασθένεια που είναι πιο έντονα συνδεδεμένη με τον αυτοκτονικό ιδεασμό, δεν οδηγεί συχνά σε αυτοκτονικές πράξεις. Η πρόσφατη έρευνα έχει δείξει ότι και άλλες ψυχικές ασθένειες, όπως οι διαταραχές άγχους, προβλήματα με τον έλεγχο των παρορμήσεων και τον εθισμό, συνδέονται στην πραγματικότητα πιο έντονα με τις απόπειρες αυτοκτονίας. Οι περισσότερες πρώτες απόπειρες αυτοκτονίας συμβαίνουν εντός ενός έτους από την έναρξη των σκέψεων αυτοκτονίας.
Οι ερευνητές ξεκίνησαν πρόσφατα μια μελέτη που θα χρησιμοποιήσει εγκεφαλικές σαρώσεις, εξετάσεις αίματος και άλλες εξετάσεις για να εντοπίσει τους βιοδείκτες που σχετίζονται με τον άμεσο κίνδυνο για αυτοκτονία.
Στη μελέτη θα συμμετάσχουν 170 άτομα συνολικά και θα συγκριθούν τέσσερις ομάδες. Η μία ομάδα θα αποτελείται από 50 άτομα, δύο εβδομάδες αφού είχαν κάνει μία απόπειρα αυτοκτονίας ή είχαν σοβαρές σκέψεις αυτοκτονίας. (Οι ασθενείς επιλέγονται από ένα δωμάτιο νοσοκομείου έκτακτης ανάγκης ή μια μονάδα νοσηλείας.) Μια άλλη ομάδα 40 ατόμων θα έχει ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας αλλά καμία κατά το προηγούμενο έτος. Άλλα 40 άτομα θα έχουν συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης, αλλά όχι αυτοκτονικές σκέψεις ή συμπεριφορά. Τα τελευταία 40 άτομα θα είναι υγιή.
Μια άλλη μελέτη από την ίδια ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι, μεταξύ των σοβαρά καταθλιπτικών συμμετεχόντων, όταν κάποιος μένει ξύπνιος περισσότερο χρόνο μεταξύ των ωρών 04.00 και 05.00 (όπως μετράται σε μια μελέτη ύπνου που ονομάζεται πολυυπνογραφία) συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονικών σκέψεων την επόμενη μέρα. Και οι δύο μελέτες ερευνούν επίσης την κεταμίνη ως μια πιθανή θεραπεία για αυτοκτονικές σκέψεις.
Αυτοί οι άνθρωποι πιθανόν ξαπλώνουν στο κρεβάτι και χάνονται στις σκέψεις τους, λένε οι ερευνητές.
Οι ερευνητές εξετάζουν επίσης τα επίπεδα της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, σαν πιθανό δείκτη για τον κίνδυνο απόπειρας αυτοκτονίας. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2016 στο περιοδικό Neuropsychopharmacology παρακολούθησε 208 άτομα των οποίων οι γονείς είχαν μια διαταραχή της διάθεσης. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι τα άτομα με ιστορικό αποπειρών αυτοκτονίας είχαν χαμηλότερα βασικά επίπεδα κορτιζόλης και μειωμένη παραγωγή της, ως απάντηση σε μια αγχωτική εργασία όπως μία δημόσια ομιλία ή κάνοντας μαθηματικά. Αυτό ήταν αληθές ακόμη και σε σύγκριση με εκείνους που δεν έκαναν πραγματικές απόπειρες, αλλά επέδειξαν συμπεριφορά που σχετιζόταν με την αυτοκτονία όπως αυτοκτονικές σκέψεις που οδήγησαν σε ιατρική παραπομπή.
Ο Dr. Nock και οι συνεργάτες του ολοκληρώνουν μια μελέτη για τη δημιουργία μίας μέτρησης του ατομικού κινδύνου αυτοκτονίας. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τα ιατρικά αρχεία 1,7 εκατομμυρίων ασθενών.
Οι υπολογιστές ανέλυσαν περισσότερους από 30.000 διαφορετικούς παράγοντες κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των παραδοσιακών, όπως η ηλικία και το ιστορικό ψυχικής υγείας. Όμως κάποια προβλήματα που δεν αναμένονταν, όπως τα γαστρεντερικά προβλήματα, οι λοιμώξεις και οι τραυματισμοί, όπως τα κατάγματα πλευρών, ήταν συνδεδεμένα με αυξημένο κίνδυνο απόπειρας αυτοκτονίας.
Ο Dr. Nock υποστηρίζει ότι ορισμένα από αυτά μπορεί να είναι αυτοτραυματισμοί ή σχετίζονται με παρορμητική συμπεριφορά. Χρησιμοποιώντας τα ιστορικά τους, η προσέγγιση μπόρεσε να εντοπίσει το 45% των αυτοκτονικών πράξεων κατά μέσο όρο περίπου τρία χρόνια πριν από την απόπειρα.
Ασυνείδητες προκαταλήψεις μπορεί επίσης να αποκαλύψουν κίνδυνο αυτοκτονίας. Ο Dr. Nock και οι συνεργάτες του έχουν χρησιμοποιήσει ένα φαινομενικά απλό task στον υπολογιστή που χρησιμοποιεί αυτό που είναι γνωστό ως έμμεση γνώση. Στους χρήστες παρουσιάζονται πολλές λέξεις που αντιπροσωπεύουν τη ζωή («ευδοκιμώντας» ή «αναπνέοντας», για παράδειγμα), το θάνατο ( «άψυχο», «αυτοκτονία») και το «εγώ» («εγώ», «εαυτός») και «όχι εγώ» («αυτοί», «άλλοι»).
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2010, η οποία παρακολούθησε 157 άτομα που είχαν επισκεφθεί ένα ψυχιατρικό τμήμα επειγόντων περιστατικών, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να ταξινομήσουν τα λόγια σε κατηγορίες. Η μελέτη διαπίστωσε ότι εκείνα τα άτομα που ήταν πιο γρήγορα στη ταξινόμηση των λέξεων «θάνατος» και «εγώ» στην ίδια ομάδα είχαν τρεις φορές μεγαλύτερο ποσοστό αποπειρών αυτοκτονίας μέσα στους επόμενους έξι μήνες, σε σύγκριση με εκείνους που ήταν πιο γρήγοροι στη σύνδεση των λέξεων «ζωή» και «εγώ». (Μία παρελθοντική απόπειρα αυτοκτονίας είναι ο ισχυρότερος προγνωστικός δείκτης μιας μελλοντικής.)
Η επιστήμη σχετικά με τις νέες μεθόδους πρόβλεψης βρίσκεται ακόμα στα αρχικά της στάδια. Καμία προσέγγιση δεν είναι πιθανή να εντοπίσει όλους τους ανθρώπους σε κίνδυνο αυτοκτονίας. Αλλά η ελπίδα είναι ότι η καλύτερη πρόβλεψη θα μπορούσε να δώσει σε γιατρούς και σε οικογένειες, το χρόνο που χρειάζονται για να βάλουν τους ευάλωτους ασθενείς σε θεραπεία, να αλλάξουν τα φάρμακα ή ακόμα και να εξασφαλίσουν μια προληπτική εισαγωγή σε νοσοκομείο. Οι ερευνητές εξετάζουν επίσης νέες θεραπείες για την καλύτερη στοχοθέτηση αυτοκτονικών σκέψεων και συμπεριφοράς.
Πηγή: wsj.com
