Η ωκυτοκίνη (ή οξυτοκίνη) απέκτησε τον τίτλο της «ορμόνης της αγάπης», όταν ανακαλύφθηκε ότι επηρεάζει τη γονική σχέση –ειδικότερα τη σχέση ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί– και τους ρομαντικούς δεσμούς.
Τώρα όμως, οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι επηρεάζει επίσης την κοινωνική επικοινωνία, τις δυναμικές των σχέσεων εντός και εκτός ομάδας και το κοινωνικό στρες. Οι επιστήμονες πιστεύουν επίσης ότι η μη φυσιολογική λειτουργία των νευρικών δικτύων της ωκυτοκίνης μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της επικοινωνίας και των διαταραχών των κοινωνικών δεξιοτήτων που συνδέονται με ψυχικές ασθένειες όπως ο αυτισμός και η σχιζοφρένεια.
Νέες πληροφορίες για το ρόλο της ωκυτοκίνης στη μητρική συμπεριφορά
Οι επιστήμονες γνώριζαν ότι η ωκυτοκίνη διαδραμάτιζε ένα ρόλο στην ενίσχυση των δεσμών ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί. Αλλά τώρα, έχουν ανακαλύψει ότι η ωκυτοκίνη επηρεάζει επίσης τα νευρικά σήματα στον εγκέφαλο της μητέρας και τις κοινωνικές αντιδράσεις της.
Σε ένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια εργαστηρίου με νεογνά, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι όταν τα μικρά χωρίστηκαν από τη μητέρα τους, παρήγαγαν υπερήχους SOS. Οι μητέρες των ποντικιών χρησιμοποίησαν αυτά τα σήματα για να εντοπίσουν τα μικρά τους και ανταποκρίθηκαν με τον ίδιο τρόπο - άρχισαν να ψάχνουν για τα μικρά τους - όταν οι επιστήμονες αναπαρήγαγαν τις απεγνωσμένες κλήσεις SOS των μικρών από τα ηχεία.
Οι επιστήμονες διερεύνησαν πώς η ωκυτοκίνη εμπλέκεται σε αυτήν την συμπεριφορά
O αριστερός ακουστικός φλοιός του εγκεφάλου δέχεται τα ηχητικά σήματα. Αυτό το τμήμα του εγκεφάλου έχει ένα μεγάλο αριθμό από υποδοχείς της ωκυτοκίνης. Τα επίπεδα ορμονών αυξήθηκαν στις μητέρες όταν άκουσαν τις κλήσεις κινδύνου των μικρών τους. Η ωξυτοκίνη όχι μόνο έκανε τις μητέρες να ανταποκριθούν στα μικρά τους, αλλά επίσης ανέστειλε την ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργαστεί άλλα κοινωνικά σήματα.
Στο παραπάνω πείραμα, διαπιστώθηκε επίσης ότι τα θηλυκά ποντίκια χωρίς νεογνά δεν απάντησαν σε κλήσεις κινδύνου που έγιναν από μικρά άλλων ποντικιών. Αλλά όταν τους έγινε ένεση ωκυτοκίνης, απάντησαν στις κλήσεις κινδύνου και έσπευσαν να αναζητήσουν και να σώσουν τα μικρά, παρόλο που δεν ήταν τα δικά τους.
Αυτός ο ρόλος της ωκυτοκίνης που ανακαλύφθηκε πρόσφατα δεν προκαλεί, ωστόσο, έκπληξη. Άλλωστε, τα μωρά είναι ανίσχυρα και ανίκανα να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους όταν απομακρύνονται από τις μητέρες τους. Επομένως, φαίνεται φυσικό το γεγονός ότι η φύση προνόησε ώστε η ωκυτοκίνη να ασκήσει επιρροή στις μητέρες με αυτόν τον τρόπο.
Η ωκυτοκίνη και οι αντιδράσεις μας στα κοινωνικά ερεθίσματα
Το σύστημα της ωκυτοκίνης είναι κρίσιμο για την έκφραση τριών βασικών κοινωνικών δεσμών: της γονικής, του παιδιού και των ρομαντικών σχέσεων. Σύμφωνα με μια μελέτη, τα επίπεδα της ωκυτοκίνης παραμένουν περισσότερο ή λιγότερο σταθερά στα άτομα για παρατεταμένες περιόδους και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην έκφραση των άλλων τύπων κοινωνικής συμπεριφοράς αργότερα στη ζωή τους.
Οι επιστήμονες πιστεύουν επίσης ότι η ωκυτοκίνη αλληλεπιδρά με νευρικούς, σωματικούς και ψυχικούς παράγοντες, ώστε να αναπτυχθούν μοναδικοί τρόποι έκφρασης της κοινωνικής αντίληψης και ενσυναίσθησης στον άνθρωπο. Για παράδειγμα, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι η ποιότητα της γονικής φροντίδας στην πρώιμης ζωή τείνει να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά σχηματίζουν δεσμούς στην ενήλικη ζωή.
Το 2005, μια ενδιαφέρουσα μελέτη διεξήχθη σε δύο ομάδες παιδιών. Τα παιδιά στη μια ομάδα μεγάλωσαν με τους βιολογικούς γονείς τους. Τα παιδιά της άλλης ομάδας υιοθετήθηκαν, αλλά είχαν μεγαλώσει σε ορφανοτροφεία, όπου είχαν στερηθεί το τυπικό περιβάλλον φροντίδας στο οποίο είχαν μεγαλώσει τα παιδιά της άλλης ομάδας. Τα επίπεδα ωκυτοκίνης στα παιδιά και των δύο ομάδων ελέγχθηκαν την περίοδο που ήταν σε επαφή με τις μητέρες τους - βιολογικές ή θετές. Διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά που μεγάλωσαν με τους βιολογικούς γονείς παρουσίασαν αύξηση στα επίπεδα ωκυτοκίνης ενώ τα επίπεδα στην άλλη ομάδα παιδιών παρέμειναν σταθερά. Έτσι, είναι προφανές ότι, η κοινωνική εμπειρία της πρώιμης ζωής επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα σχηματίζουν σχέσεις αργότερα στη ζωή τους.
Τα παραπάνω ευρήματα οδήγησαν τους επιστήμονες να διερευνήσουν τη σχέση μεταξύ της ωκυτοκίνης και των κοινωνικών διαταραχών που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, όπως οι διαταραχές του πεδίου του αυτισμού. Προς έκπληξή τους, διαπιστώθηκε επίσης ότι η ωκυτοκίνη παίζει ρόλο στη διαχείριση των συμπτωμάτων ορισμένων ψυχικών ασθενειών όπως η σχιζοφρένεια.
Η ωκυτοκίνη και οι ψυχικές νόσοι
Η «ορμόνη της αγάπης» ωκυτοκίνη, μας πλημμυρίζει με θετική ενέργεια. Έχει και άλλο ευεργετικό πρόσωπο.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, η ενδορινική χορήγηση ωκυτοκίνης μπορεί να βελτιώσει την ικανότητα των σχιζοφρενών να αναγνωρίζουν αρνητικά συναισθήματα, όπως ο φόβος, σε άλλους ανθρώπους. Διαπιστώθηκε κατά τη διάρκεια της μελέτης, ότι οι ασθενείς με σχιζοφρένεια των οποίων η βασική απόδοση ήταν κάτω από το μεσαίο επίπεδο επέδειξαν μεγαλύτερη βελτίωση όταν τους χορηγήθηκε ωκυτοκίνη σε σύγκριση με τους ασθενείς που ήταν πιο ικανοί.
Τα ευρήματα αυτά έχουν ήδη δημιουργήσει μια απόκλιση από την έρευνα για τις διάφορες πτυχές που πρέπει να ληφθούν υπόψη πριν από τη χορήγηση ωκυτοκίνης για θεραπευτικούς σκοπούς σε ασθενείς που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες. Για παράδειγμα, μια μελέτη δείχνει ότι η αποτελεσματικότητα της ενδορινικής χορήγησης της ωκυτοκίνης εξαρτάται από το φύλο, το ορμονικό και γενετικό προφίλ και το ιστορικό δεσμών. Άλλοι επιστήμονες έχουν ερευνήσει τα αποτελέσματα διαφορετικών δόσεων ωκυτοκίνης σε ασθενείς.
Οι μελέτες αυτές είναι καθοριστικής σημασίας για να ανακαλυφθεί το χρονικό διάστημα της επίδρασης της ωκυτοκίνης σε ασθενείς εργαστηρίου, διότι αυξημένα επίπεδα της ωκυτοκίνης μπορούν επίσης να προκαλέσουν άγχος.
Οι δυσμενείς επιδράσεις της oξυτοκίνης
Η «ορμόνη της αγάπης» έχει ανακαλύψει ότι έχει και κακή επίδραση, όταν βρίσκεται σε μεγαλύτερη ποσότητα από το κανονικό στο ανθρώπινο σώμα. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι η ωκυτοκίνη επηρεάζει επίσης τη μνήμη. Σε ένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια εργαστηρίου, διαπιστώθηκε ότι κάτω από συνθήκες κοινωνικού στρες, η ωκυτοκίνη πυροδοτεί την περιοχή του πλευρικού διαφράγματος του εγκεφάλου των ποντικών, μια περιοχή που εντείνει τις αναμνήσεις. Αυτό σημαίνει ότι η ωκυτοκίνη μετατρέπει μια αγχωτική εμπειρία σε μια μακρά οδυνηρή μνήμη που μπορεί να προκαλέσει άγχος και φόβο κάθε φορά που ένα άτομο θα αντιμετωπίσει παρόμοιους στρεσογόνους παράγοντες στο μέλλον. Το χρόνιο άγχος και ο φόβος μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε κατάθλιψη.
Σε μια άλλη μελέτη, διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που ανέφεραν λιγότερο από ικανοποιητική ποιότητα στις σχέσεις τους με άλλα άτομα και μεγαλύτερες χρονικές περιόδους στη ζωή τους χωρίς ρομαντικούς δεσμούς είχαν περισσότερη ωκυτοκίνη και κορτιζόλη (ορμόνη του στρες) από τις γυναίκες που είχαν πιο ικανοποιητικές σχέσεις.
Τα ευρήματα αυτά είναι αποφασιστικής σημασίας δεδομένου ότι οι επιστήμονες σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν την ωκυτοκίνη για τη διαχείριση των συμπτωμάτων του άγχους. Είναι προφανές ότι η ωκυτοκίνη δεν συνδέεται μόνο με τα καλά συναισθήματα ευτυχίας.
Η ανακάλυψη των νέων πτυχών της ωκυτοκίνης παρουσιάζει ενδιαφέρουσες κατευθύνσεις για περαιτέρω μελέτη. Οι μελέτες αυτές θα πρέπει να βοηθήσουν τους επιστήμονες και τους ψυχιάτρους να κατανοήσουν καλύτερα και να αναλύσουν με ακρίβεια τους λόγους που συμπεριφερόμαστε με ορισμένους τρόπους σε συγκεκριμένες κοινωνικές καταστάσεις καθώς και με άλλα ανθρώπινα όντα.
Πηγή: brainblogger.com
